Rozwiązanie małżeństwa w przeważającej części następuje dopiero po przeprowadzeniu kilku rozpraw, co w ostateczności przekłada się nawet na kilka lat postępowania. Czy można jednak uzyskać wyrok rozwodowy już na pierwszej rozprawie?
Kiedy jest szansa na rozwód na pierwszej rozprawie?
Postępowania sądowe w Polsce nie należą do najszybszych. Wpływ na taki stan rzeczy ma mała liczba sędziów, którzy obciążeni są dużą ilością spraw. Taka sytuacja występuje także w przypadku spraw rozwodowych.
Pierwszą zasadniczą przesłanką decydującą o szybkości postępowania rozwodowego jest kwestia ustalenia winy. Co do zasady, sąd ma obowiązek orzec o winie za rozkład pożycia małżeńskiego – może ona obciążać zarówno jednego małżonka, jak i oboje z nich. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Brak orzekania o winie to duża oszczędność czasu na sali sądowej – strony nie muszą bowiem dowodzić swoich roszczeń względem drugiego małżonka, nie pojawia się więc konieczność przeprowadzania żmudnego i długiego postępowania dowodowego.
Brak winy za rozkład pożycia małżeńskiego nie musi być przy tym rzeczywisty – chodzi tu wyłącznie o to, że strony toczącego się postępowania decydują się wspólnie o nieorzekaniu o winie rozwodowej.
Rola ustaleń przedprocesowych w sprawach rozwodowych
Przed formalnym rozpoczęciem postępowania rozwodowego warto również rozważyć kwestię ustaleń przedprocesowych. Często okazuje się, że rozmowy oraz umowy zawarte między stronami przed złożeniem pozwu rozwodowego przyspieszają cały proces sądowy. Dzięki temu małżonkowie mogą zaoszczędzić nie tylko czas, ale i nerwy, unikając wielu potencjalnych konfliktów na sali sądowej.
Porozumienie w kwestiach dotyczących majątku, alimentów czy opieki nad dziećmi przed rozpoczęciem formalnych działań sądowych może skutecznie pomóc w uzyskaniu wyroku na pierwszej rozprawie. Warto więc rozważyć spotkanie z mediatorem czy doradcą prawnym, który pomoże w doprecyzowaniu wszystkich kwestii przed wejściem na salę sądową.
W jaki sposób zażądać zaniechania orzekania o winie?
Najczęściej robi się to w pozwie rozwodowym poprzez umieszczenie zgodnego wniosku stron w tym zakresie. Oczywiście możliwe jest, choć rzadziej praktykowane, złożenie stosownego wniosku już w toku postępowania. O tym, czy wniosek stron jest „zgodny” nie przesądza jednak ani jego forma, ani równoczesność złożenia (np. w jednym piśmie, zgodnie na tej samej rozprawie). Zgoda wywołująca skutki materialnoprawne, jak i procesowe może być zatem udzielona następczo – w toku całego procesu.
Kwestie czasu i sposobu jej zamanifestowania są istotne jedynie dla celów pobierania opłaty od pisma procesowego inicjującego postępowanie w sprawie. Pamiętajmy, że zgodny wniosek oznacza zatem jednolitość stanowisk procesowych stron w danej kwestii merytorycznej lub formalnej do czasu zakończenia postępowania, niezależnie od tego w jakiej formie i kiedy zostały zaprezentowane.
Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Art. 57 §2 KRO
Rozwód z dziećmi lub bez dzieci
Kolejnym czynnikiem decydującym o szybkości sprawy rozwodowej jest fakt posiadania dzieci. Jeśli małżeństwo posiada potomstwo, sąd każdorazowo musi orzec o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Spory w tym zakresie nie pomogą w uzyskaniu rozwodu na pierwszej rozprawie.
Szansą na przyspieszenie postępowania w sytuacji, gdy na sprawie pojawiają się małoletnie dzieci jest porozumienie małżonków. Sąd uwzględnia bowiem pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie – pod warunkiem, że jest ono zgodne z dobrem dziecka.
Uzyskanie rozwodu na pierwszej rozprawie jest więc zdecydowanie bardziej możliwe, jeżeli małżonkowie nie posiadają żadnego potomstwa lub gdy ich dzieci są już pełnoletnie.
§1. W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
§2. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Art. 58 §1 i 2 KRO
Rozwód z podziałem majątku
Kolejną sprawą mającą istotny wpływ na możliwość uzyskania rozwodu już na pierwszej rozprawie jest żądanie podziału majątku wspólnego. Jeżeli strony postępowania miały ustawową wspólność majątkową, a taka powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia związku, prędzej czy później musi dojść do podziału majątku wspólnego.
Zdecydowana większość spraw rozwodowych nie jest związana z podziałem majątku wspólnego. Przepisy pozwalają co prawda na to, aby w ramach jednego postępowania rozwiązać dane małżeństwo i podzielić majątek stron, jednak w praktyce powoduje to znaczne wydłużenie postępowania. Decydując się na podział majątku wspólnego w ramach sprawy rozwodowej, szanse na uzyskania wyroku już na pierwszej rozprawie są bardzo nikłe.
Podział majątku, szczególnie gdy strony są ze sobą skłócone, jest dla sądu sporym wyzwaniem logistycznym – nic więc dziwnego, że polskie sądy niechętnie prowadzą tego rodzaju sprawy w ramach jednego postępowania.
Alimenty dla byłego małżonka
Równie istotną kwestią jest orzeczenie w zakresie świadczeń alimentacyjnych – czy to na rzecz dziecka stron, czy też jednego z małżonków. W przypadku małoletniego potomstwa małżonków, określenie kosztów wychowania i utrzymania dziecka jest obowiązkowe. Taki schemat prowadzi oczywiście do wydłużenia postępowania. Inaczej będzie w przypadku alimentów na rzecz byłego małżonka.
Obowiązujące przepisy nie przewidują bowiem konieczności orzekania w zakresie tego rodzaju świadczeń na rzecz jeden ze stron postępowania. Tym samym złożenie wniosku o zasądzenie alimentów może wydłużyć całą sprawę i zniweczyć szanse na uzyskanie rozwodu na pierwszej rozprawie. Analogicznie – brak wniosku o alimenty stwarza szansę na znacznie szybsze rozwiązanie małżeństwa.
Spory małżonków podczas rozwodu
Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione wcześniej okoliczności, szansa na uzyskanie rozwodu na pierwszej rozprawie jest największa, jeśli strony:
- nie mają wspólnych małoletnich dzieci,
- nie żądają podziału majątku wspólnego na rozprawie rozwodowej,
- nie żądają alimentów od byłego małżonka,
- zgodnie wniosą o orzeczenie rozwodu bez winy,
- nie będą kłócić się podczas rozprawy.
Ten ostatni punkt jest szczególnie istotny podczas całego postępowania rozwodowego. Nierzadko bowiem zdarza się, że w toku rozprawy strony zmieniają zdanie i wycofują się ze swoich wcześniejszych stanowisk. Pojawiające się spory na sali sądowej potrafią skutecznie odłożyć w czasie uzyskanie wyroku rozwiązującego małżeństwo.
Pomoc prawnika rozwodowego
Niezależnie od rodzaju danej sprawy, szybkość uzyskania wyroku rozwodowego zależy od jeszcze jednego istotnego czynnika. Chodzi oczywiście o pomoc doświadczonego prawnika. Dobry adwokat będzie w stanie zawrzeć odpowiednie wnioski procesowe już w samym pozwie, a w razie problemów tak poprowadzi sprawę, aby nie trwała ona w nieskończoność.
Prostą sprawę także należy umieć dobrze przedstawić w sądzie – doświadczenie i wiedza w tym zakresie z pewnością będą bardzo pomocne. Nasz adwokat jest Państwu w stanie zagwarantować świadczenie usług w sprawach rozwodowych na bardzo wysokim poziomie. To z kolei przekłada się na większą szansę na uzyskanie rozwodu już na pierwszej rozprawie.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
