Decyzja o uzyskaniu sądowej separacji, podobnie jak o zainicjowaniu sprawy rozwodowej, wymaga zgromadzenia dowodów, które przekonają sąd o słuszności podjętego działania. Co zatem może być dowodem w sprawie dotyczącej orzeczenia separacji? Wiele zależy od okoliczności danej sprawy.
Przesłanki do separacji
Zgromadzenie dowodów w sprawie o orzeczenie separacji powinno być poprzedzone dokładną analizą obecnej sytuacji pomiędzy małżonkami. Zgodnie bowiem z treścią art. 611 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
Pozytywną przesłanką orzeczenia separacji jest zatem zupełność rozkładu pożycia małżeńskiego we wszystkich 3 sferach – gospodarczej, emocjonalnej oraz fizycznej.
KRO przewiduje także 2 tzw. negatywne przesłanki w tym zakresie – ich pojawienie się może skutecznie przekreślić szansę na uzyskanie separacji. Takimi okolicznościami są:
- naruszenie dobra wspólnych małoletnich dzieci małżonków na skutek orzeczenia separacji – np. wywołanie zaburzeń emocjonalnych,
- sprzeczność orzeczenia separacji z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
Art. 61.1 §1 KRO
Czym jest dowód w postępowaniu sądowym?
Zgodnie z treścią art. 227 Kodeksu postępowania cywilnego, przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Mogą one być dowodzone wszelkimi dostępnymi środkami, a do Sądu należy ocena ich wiarygodności.
Dokonując oceny dowodów zgodnie z regułami zakreślonymi w art. 233 § 1 KPC sąd winien wyprowadzić z zebranego materiału dowodowego logiczne wnioski, musi uwzględnić zasady określone przez prawo procesowe oraz dominujące poglądy na stosowanie prawa.
Dokonując oceny swobodnej sąd wykorzystuje własne przekonania, wiedzę, doświadczenie życiowe, uwzględnia zasady procedury i zasady logiki.
Dowody winien sąd oceniać bezstronnie, racjonalnie, wszechstronnie.
W odniesieniu do każdego dowodu winien sąd ocenić jego wiarygodność, odnosząc się także do pozostałego materiału dowodowego. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.
Przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.
Art. 227 KPC
Sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.
Art. 233 §1 KPC
Dowody w sprawie o separację
Separacja może być orzeczona zarówno w ramach odrębnego postępowania – w tym celu zainteresowani składają pozew albo wniosek do właściwego Sądu Okręgowego, jak i w toku postępowania rozwodowego – jeśli sąd zajmujący się sprawą dojdzie do wniosku, że istnieją szanse na uratowanie małżeństwa.
Konieczność zgromadzenia dowodów, które doprowadzą do separacji pojawia się tak naprawdę w przypadku założenia odrębnej sprawy sądowej. Jeśli separacja miałaby zostać orzeczona podczas sprawy rozwodowej, decyzję w tym zakresie podejmuje tak naprawdę sąd (strony nie przedstawiają wówczas odrębnych dowodów, bo robią to żądając rozwodu).
Dowodami w sprawie o orzeczenie separacji może być tak naprawdę wszystko, zaczynając od zeznań powołanych świadków, wyjaśnień stron postępowania, a kończąc na nagraniach, zdjęciach czy zapisach rozmów małżonków.
Pamiętajmy, że niezależnie od tego jaki dowód wybierzemy, powinien on jasno wskazywać, że w małżeństwie doszło do zupełnego rozkładu pożycia, choć niekoniecznie trwałego. Dowody powinny odnosić się do wszystkich 3 sfer istniejących w związku – gospodarczej, fizycznej oraz emocjonalnej.
W przypadku całkowitego rozpadu więzi gospodarczej przekonującymi dowodami mogą być nie tylko zeznania świadków (pamiętajmy o podaniu konkretnych okoliczności, na które powołujemy danego świadka) czy wyjaśnienia stron, ale przede wszystkim zgromadzone dokumenty pod postacią rachunków.
Strony w tej kwestii powinny wykazać, że nie prowadzą już wspólnego gospodarstwa domowego – np. każde z nich odrębnie reguluje wszelkie opłaty za dom, media itd. Wyciągi z kont bankowych mogą okazać się w tym zakresie bardzo pomocne.
W stosunku do rozkładu więzi emocjonalnej, konieczne będzie wykazanie ustania uczuć pomiędzy małżonkami, ewentualnie pojawiania się pomiędzy nimi negatywnych emocji takich jak zazdrość, złość, wstręt do drugiej osoby (oczywiście można także opisać brak jakichkolwiek uczuć do partnera).
Tego rodzaju kwestia jest udowadniania najczęściej zeznaniami świadków – członków najbliższej rodziny, sąsiadów lub przyjaciół. Oczywiście same strony również będą składać wyjaśnienia w tym zakresie. Oprócz tego pomocne będą tutaj również wszelkie nagrania czy zdjęcia, pokazujące np. kłótnie małżonków.
W podobny sposób możemy udowodnić ustanie więzi fizycznej pomiędzy małżonkami. Z racji intymnego charakteru, ten zakres sprawy jest z reguły udowadniany wyjaśnieniami stron. Bardzo rzadko zdarza się, że małżonkowie muszą udowadniać ustanie więzi fizycznych.
Z drugiej strony jeśli jeden z nich wyprowadził się ze wspólnego mieszkania, sprawa będzie znacznie łatwiejsza do przeprowadzenia – doszło już bowiem do faktycznej separacji, która wymaga w zasadzie tylko prawnego potwierdzenia.
Udowodnienie winy w sprawie o separację
Separacja może być orzeczona przez sąd z uwzględnieniem winy jednej ze stron postępowania. W takim wypadku każde z małżonków będzie zainteresowane udowodnieniem winy za rozkład pożycia małżeńskiego swojemu przeciwnikowi.
W praktyce taka sytuacja wymaga zgromadzenia skutecznych środków dowodowych, które przekonają sąd o zasadności twierdzeń danej strony.
Zeznania świadków, szczególnie przyjaciół lub członków najbliższej rodziny, nie zawsze są wiarygodnym źródłem w tej kwestii. O wiele lepszym rozwiązaniem jest zgromadzenie „obiektywnych” dowodów, takich jak nagrania filmowe lub dźwiękowe, zdjęcia czy innego rodzaju dokumenty. Mają one dużo większe znaczenie dla sądu w kwestii przypisania winy za separację względem jednego z małżonków.
§1. Przy orzekaniu separacji stosuje się przepisy art. 57 i art. 58.
§2. Orzekając separację na podstawie zgodnego żądania małżonków, sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Art. 61.3 KRO
Czy dokumentacja dowodowa w sprawie o separację jest konieczne?
Tak naprawdę dowody w sprawie o orzeczenie separacji nie są bezwzględnie konieczne, szczególnie jeśli małżonkowie zgodnie podchodzą do tematu.
Jeśli istnieje porozumienie pomiędzy stronami, orzeczenie separacji może nastąpić naprawdę szybko. Nie wymaga to gromadzenia w zasadzie jakichkolwiek dowodów, poza wyjaśnieniami samych małżonków (które mogą być ujęte już w pozwie o orzeczenie separacji).
Jeśli w danej sprawie pojawi się konieczność zastosowania określonych dowodów, to pamiętajmy także, że wykorzystywanie jednego środka dowodowego na wiele różnych sposób nie będzie dobrze przyjęte przez sąd. Nie jest on bowiem obowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków dowodowych strony tak długo, aż udowodni ona korzystną dla siebie tezę i pomija je od momentu ostatecznego wyjaśnienia spornych okoliczności sprawy.
W związku z powyższym, warto zwrócić uwagę na odpowiednią selekcję i przygotowanie dowodów przed wniesieniem sprawy do sądu. Dokładne zrozumienie zarówno przesłanek do orzeczenia separacji, jak i potencjalnych spornych kwestii, pozwoli uniknąć niepotrzebnych komplikacji w trakcie procesu.
Dobrze jest również konsultować się z prawnikiem, który pomoże ocenić, które dowody mogą okazać się kluczowe, a które zbędne. W niektórych przypadkach, gdzie małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia, właściwe dowody mogą znacząco przyspieszyć rozpatrzenie sprawy.
Koszty postępowania o separację
Decyzja o rozpoczęciu postępowania o separację często wiąże się nie tylko z emocjonalnym obciążeniem, ale również konsekwencjami finansowymi. W Polsce koszty sądowe za wniesienie pozwu o separację wynoszą kilkaset złotych, ale mogą one wzrosnąć w zależności od złożoności sprawy i ilości dowodów do przeprowadzenia.
Dodatkowo, jeśli strony decydują się na reprezentację przez adwokata lub radcę prawnego, należy uwzględnić również wynagrodzenie dla tego profesjonalisty. Często zdarza się, że strona przegrywająca postępowanie zostaje zobowiązana do pokrycia kosztów procesu dla strony przeciwnej.
Dlatego przed podjęciem decyzji o wszczęciu postępowania warto dokładnie przeanalizować swoją sytuację finansową i możliwe koszty związane z procesem sądowym.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
