Obowiązek wychowywania dziecka spoczywa na każdym rodzicu. Rzeczywistość pokazuje jednak, że opieka nad dzieckiem nie zawsze jest prostą sprawą. Część rodziców nie chce po prostu zajmować się dzieckiem. Czy można coś zrobić z tym problemem?
Sprawowanie opieki nad dzieckiem
Utrzymywanie i wychowywanie dziecka jest obowiązkiem, który trwa aż do jego pełnoletności. Do tego czasu, każde dziecko pozostaje pod pieczą swoich rodziców (lub wyznaczonych opiekunów prawnych).
Rozwiązanie małżeństwa w zasadniczy sposób modyfikuje zasady wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z małoletnim – nie oznacza to jednak, że po rozwiązaniu małżeństwa jeden z rodziców może całkowicie zaprzestać zajmowania się dzieckiem (chyba, że pozbawiono go praw rodzicielskiej i zabroniono utrzymywania kontaktów z małoletnim).
Kwestia braku sprawowania opieki nad dzieckiem może pojawić się więc zarówno w trakcie trwania małżeństwa, jak i po jego rozwiązaniu. Zakładamy przy tym, że żaden z rodziców nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej nad swoim potomstwem.
Ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej
Brak opieki nad dzieckiem ze strony jednego z rodziców może być uzasadnionym powodem do ograniczenia, a nie kiedy nawet i pozbawienia go władzy rodzicielskiej.
Jeśli rodzic nie chce zajmować się swoim potomstwem, matka albo ojciec dziecka może wystąpić do sądu z wnioskiem o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej niesumiennego rodzica. Takie pismo składa się do sądu rejonowego, w którego okręgu dziecko ma miejsce zamieszkania, a w braku miejsca zamieszkania do sądu, w którego okręgu dziecko przebywa.
Brak sprawowania opieki nad dzieckiem teoretycznie może być również przyczyną rozwodu – jeśli oczywiście doprowadzi do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. W takim przypadku w pozwie rozwodowym należałoby zawnioskować o ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców dziecka (lub pozbawienie go jej w całości).
Podobnie będzie w przypadku, gdy rozwód został już orzeczony. Rozwiązanie małżeństwa niesie ze sobą konieczność ustalenia przez sąd zakresu władzy rodzicielskiej obojga rodziców, tak samo zresztą jak dokładne uregulowanie ich kontaktów z małoletnim.
Co zrobić gdy ojciec nie interesuje się dzieckiem?
Jeśli po rozwodzie jeden z rodziców nie chce zajmować się dzieckiem, drugi z nich ma pełne prawo wystąpić do sądu o zmianę zakresu władzy rodzicielskiej ustalonego w wyroku rozwodowym. Nie ma przy tym znaczenia jaki upływ czasu minął od uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego małżeństwo – podstawowym warunkiem jest jednak to, aby dziecko w dalszym ciągu nie osiągnęło pełnoletności (władza rodzicielska ustaje bowiem z chwilą, gdy dziecko staje się pełnoletnie).
Rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku i wspierania się.
Art. 87 KRO
Sprawa o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej
Jak wynika z powyższego, matka lub ojciec dziecka mają prawo żądać pozbawienia lub ograniczenia władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców. To czy w danej sprawie został orzeczony rozwód nie ma tak naprawdę większego znaczenia, liczy się bowiem dobro dziecka, a nie relacje pomiędzy jego rodzicami.
Wniosek o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej musi być należycie uzasadniony – trzeba w nim wskazać w jakich okolicznościach doszło do naruszenia dobra dziecka i czy negatywne zachowanie jednego z rodziców trwa od dłuższego czasu.
W piśmie należy wykazać, że ojciec lub matka dziecka nie interesuje się swoim potomstwem i nie utrzymuje z nim kontaktów, a w związku z tym dochodzi do naruszenia dobra małoletniego. Im więcej dowodów uda się zebrać, tym większa szansa powodzenia całej sprawy.
Do wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej należy też dołączyć odpis zupełny aktu urodzenia dziecka, ewentualny wyrok rozwodowy lub wyrok w sprawie zasądzonych alimentów. Wniosek należy złożyć w 2 egzemplarzach – podlega on opłacie sądowej w wysokości 40 zł (jeśli decydujemy się na zmianę wyroku rozwodowego w zakresie władzy rodzicielskiej opłata ta wynosi 100 zł).
Co jednak, gdy nie znamy miejsca zamieszkania rodzica niezajmującego się dzieckiem? W takim wypadku do wniosku należy dołączyć wniosek o ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu – wpis od wniosku o ustanowienie kuratora wynosi 40 zł.
§1. Właściwy wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.
§2. W wypadkach nagłych sąd opiekuńczy wydaje z urzędu wszelkie potrzebne zarządzenia nawet w stosunku do osób, które nie podlegają jego właściwości miejscowej, zawiadamiając o tym sąd opiekuńczy miejscowo właściwy.
Art. 569 KPC
Czy pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej jest definitywne?
Pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej rodzica, który nie chce zajmować się dzieckiem nie zawsze musi być definitywne. Oczywiście, jeśli niefrasobliwy ojciec lub matka nie zmienią swojego postępowania i w dalszym ciągu będą zaniedbywali swoje relacje z małoletnim, orzeczenie sądu w tym zakresie nie ulegnie zmianie.
Z drugiej strony, pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej może niekiedy zmobilizować danego rodzica i wywołać w nim pożądaną zmianę. W takiej sytuacji, zawsze można zawnioskować o przywrócenie władzy rodzicielskiej – trzeba wówczas uprawdopodobnić ustanie przyczyn, która była podstawą do ograniczenia/pozbawienia/zawieszenia władzy rodzicielskiej.
Czy warto korzystać ze wsparcia w sprawach dotyczących dzieci?
Sprawy z zakresu władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem są bardzo szczególne – dotykają bowiem niezwykle delikatnej materii, jaką jest dobro małoletniego. Ingerencja w zakres władzy rodzicielskiej i prawo kontaktów z dzieckiem zasadniczo wpływa na relacje w całej rodzinie. Warto więc zawczasu pomyśleć o wsparciu ze strony doświadczonego adwokata, który doradzi jakie rozwiązanie będzie najkorzystniejsze w danej sprawie – niekiedy założenie sprawy sądowej nie zawsze będzie konieczne.
Doświadczenie i wiedza z zakresu prawa rodzinnego z pewnością pomaga w poruszaniu się po tak delikatnej materii jakimi są władza rodzicielska i dobro małoletniego. Nasz adwokat jest w stanie pomóc, gdy rodzic nie chce zajmować się swoim dzieckiem.
Mediacja w sprawach rodzinnych
Nie każda sytuacja konfliktowa musi być rozwiązywana drogą sądową. W Polsce coraz bardziej popularna staje się mediacja rodzinna. To metoda pozasądowego rozwiązywania konfliktów, która może być stosowana również w przypadku braku zainteresowania jednego z rodziców dzieckiem.
Korzystanie z mediacji może przynieść wiele korzyści. Po pierwsze, jest to sposób na uniknięcie długotrwałego procesu sądowego, który może być stresujący zarówno dla rodziców, jak i dla dziecka. Po drugie, dzięki mediacji strony mają szansę na naprawę relacji i nauczanie się efektywnego komunikowania się w przyszłości. Dla wielu rodzin jest to również sposobność do zrozumienia i zaakceptowania swoich różnic oraz wypracowania sposobu na ich pokonywanie.
Jeżeli zatem ojciec nie wykazuje zainteresowania dzieckiem, zamiast od razu kierować sprawę do sądu, warto rozważyć skorzystanie z mediacji rodzinnej. Dla wielu rodzin jest to krok ku naprawie relacji i zapewnieniu dziecku stabilnego środowiska, w którym może rozwijać się i dorastać w harmonii. Mediacja jest coraz częściej rekomendowana przez prawników specjalizujących się w prawie rodzinnym, ponieważ pozwala na znalezienie rozwiązania dostosowanego do indywidualnych potrzeb rodziny, a nie narzuconego przez sąd.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
