Pozew wzajemny: Co to jest i jak go przygotować?

Prawo złożenia pozwu rozwodowego przysługuje tak naprawdę każdemu małżonkowi. Niezależnie od tego czy rozstanie jest zgodne czy następuje z inicjatywy tylko jednej osoby, w sprawie rozwodowej musi pojawić się zarówno powód, jak i pozwany. Pamiętajmy, że wiąże się to również z zakazem wytaczania powództwa wzajemnego.

Czym jest pozew wzajemny?

Wniesienie pozwu do sądu powoduje, że w danej sprawie pojawiają się dwie strony postępowania – pozwany oraz powód. Czasami dochodzone roszczenia pozostają ze sobą w tak dużym związku, że pojawia się możliwość skorzystania z instytucji powództwa wzajemnego.

Powództwo wzajemne jest tak naprawdę forma obrony pozwanego, z której można skorzystać jeśli posiada on wobec powoda jakieś roszczenie. 

Zgodnie z treścią art. 204 Kodeksu postępowania cywilnego, powództwo wzajemne jest dopuszczalne, jeżeli roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia.

Powództwo wzajemne można wytoczyć nie później niż w odpowiedzi na pozew, a jeżeli jej nie złożono – w sprzeciwie od wyroku zaocznego albo przy rozpoczęciu pierwszego posiedzenia, o którym zawiadomiono albo na które wezwano pozwanego.

Pamiętajmy, że pozew wzajemny wnosi się do sądu pozwu głównego. Jeżeli jednak pozew wzajemny podlega rozpoznaniu przez sąd okręgowy, a sprawa wszczęta była w sądzie rejonowym, sąd ten przekazuje całą sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania powództwa wzajemnego.

§1.  Powództwo wzajemne jest dopuszczalne, jeżeli roszczenie wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia. Powództwo wzajemne można wytoczyć nie później niż w odpowiedzi na pozew, a jeżeli jej nie złożono – w sprzeciwie od wyroku zaocznego albo przy rozpoczęciu pierwszego posiedzenia, o którym zawiadomiono albo na które wezwano pozwanego.

§2. Pozew wzajemny wnosi się do sądu pozwu głównego. Jeżeli jednak pozew wzajemny podlega rozpoznaniu przez sąd okręgowy, a sprawa wszczęta była w sądzie rejonowym, sąd ten przekazuje całą sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania powództwa wzajemnego.

§3. Przepisy dotyczące pozwu stosuje się odpowiednio do pozwu wzajemnego.

Art. 204 KPC

Zakaz stosowania powództw wzajemnych w sprawach rozwodowych

Wydawałoby się, że powództwo wzajemne mogłoby znaleźć zastosowanie w sprawach rozwodowych. Jeśli jeden z małżonków decyduje się na wniesienie pozwu o rozwiązanie małżeństwa, drugi mógłby bronić się w tej sytuacji poprzez sporządzenie własnego pozwu. Taka możliwość nie jest jednak prawnie dopuszczalna.

Art. 439 KPC stanowi bowiem, że powództwo wzajemne o rozwód lub o separację jest niedopuszczalne. Pamiętajmy też, że w czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta odrębna sprawa o rozwód albo o separację.

Strona pozwana w sprawie o rozwód może jednak również żądać rozwodu albo separacji. Strona pozwana w sprawie o separację może również żądać separacji albo rozwodu.

Jak widać, pozwany w sprawie rozwodowej nie ma możliwości skorzystania z instytucji powództwa wzajemnego. Co ważne, nie wolno w tym wypadku wszcząć także odrębnej sprawy o zaspokojenie potrzeb rodziny i alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód. 

Jeśli sprawa o rozwód jest w toku, nie wolno zainicjować także odrębnej sprawy dotyczącej władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron lub o ustalenie kontaktów z nimi. 

§1. Powództwo wzajemne o rozwód lub o separację jest niedopuszczalne.

§2. W czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta odrębna sprawa o rozwód albo o separację.

§3. Strona pozwana w sprawie o rozwód może jednak również żądać rozwodu albo separacji. Strona pozwana w sprawie o separację może również żądać separacji albo rozwodu.

Art. 439 KPC

Skutki pozwu wzajemnego w kontekście majątku wspólnego

W sytuacji, gdy jedno z małżonków wnosi pozew rozwodowy z zarzutem winy drugiego małżonka, pozew wzajemny może mieć istotne konsekwencje dla podziału majątku wspólnego.

Chociaż w sprawach rozwodowych pozew wzajemny wprost dotyczący rozwodu jest niedopuszczalny, możliwość dochodzenia roszczeń majątkowych na tej samej drodze staje się kluczowym aspektem.

W przypadku, gdy pozwany chce ubiegać się o podział majątku w sposób odmienny od propozycji powoda, może to zrobić w ramach obrony przed pozwem rozwodowym, przedstawiając własne argumenty i dowody w tej kwestii.

Pozew wzajemny dotyczący podziału majątku może także wpłynąć na decyzje sądu w zakresie alimentów czy opieki nad dziećmi, w zależności od sytuacji finansowej stron. Warto więc dokładnie przeanalizować swoją sytuację majątkową przed podjęciem decyzji o ewentualnym wniesieniu takiego pozwu.

Jak się bronić przed pozwem rozwodowym?

Brak możliwości złożenia powództwa wzajemnego w sprawie rozwodowej nie oznacza, że pozwany traci prawo do obrony. Przysługuje mu wówczas możliwość wniesienia odpowiedzi na pozew. 

Zgodnie z treścią art. 2051 KPC, przewodniczący zarządza doręczenie pozwu pozwanemu i wzywa go do złożenia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie nie krótszym niż 2 tygodnie. O zarządzeniu doręczenia pozwu zawiadamia się powoda. Pamiętajmy jednak, że przewodniczący zarządza zwrot odpowiedzi na pozew złożonej z uchybieniem powyższego terminu.

Odpowiedź na pozew powinna zawierać ustosunkowanie się pozwanego do twierdzeń powoda. Innymi słowy, pozwany musi potwierdzić lub zaprzeczyć informacjom powoda, które zamieścił w pozwie. Jeśli całkowicie zgadza się z twierdzeniami powoda, może oczywiście pominąć sporządzenie odpowiedzi na pozew – w tym jednak przypadku, sąd przyjmie, że pozwany nie kwestionuje żadnych roszczeń powoda.

W zdecydowanej większości przypadków termin sporządzenia odpowiedzi na pozew wynosi dokładnie 14 dni, licząc od chwili doręczenia odpisu pozwu pozwanemu. Jeśli w tym czasie nie zdąży on ze sporządzeniem odpowiedz na otrzymane pismo, sąd nie uwzględni jego stanowiska.

W przypadku rozbudowanych i wielowątkowych spraw rozwodowych napisanie odpowiedzi na pozew może zająć naprawdę sporo czasu, warto więc z wyprzedzeniem pomyśleć o wyborze adwokata lub radcy prawnego, który szybko i fachowo pomoże nam w tym zakresie. 

Odpowiedź na pozew nie podlega żadnej opłacie sądowej – jest bowiem formą obrony pozwanego w danym postępowaniu.

Pamiętajmy, aby zawrzeć w niej możliwie wszystkie odpowiedzi na twierdzenia powoda. Zgodnie bowiem z art. 230 KPC, gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

Pominięcie choćby jednego zdarzenia na początku sprawy może przeważyć na ostatecznym rozstrzygnięciu – stąd odpowiedź na pozew powinna być bardzo dokładna, zwłaszcza jeśli powód przedstawia w sprawie wiele żądań i dowodów na ich poparcie. 

Sąd może uznać określoną okoliczność za przyznaną na podstawie faktów przytoczonych przez stronę, co do których nie wypowiedziała się strona przeciwna, tylko wówczas, gdy wynik całej rozprawy prowadzi do jednoznacznego wniosku, że strona przeciwna nie zamierzała zaprzeczyć tym faktom. W razie wątpliwości nie można stosować powołanego przepisu.

§1. Przewodniczący zarządza doręczenie pozwu pozwanemu i wzywa go do złożenia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie nie krótszym niż dwa tygodnie. O zarządzeniu doręczenia pozwu zawiadamia się powoda.

§2. Przewodniczący zarządza zwrot odpowiedzi na pozew złożonej z uchybieniem terminu.

Art. 205.1 KPC
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].