Alimenty na dziecko są bardzo popularnymi świadczeniami pojawiającymi się na sprawach rozwodowych. Jak jednak prawidłowo obliczyć ich wysokość i od czego tak naprawdę zależy zakres alimentów? Wiele w tej kwestii zależy od pozycji zarówno uprawnionego, jak i zobowiązanego do zapłaty.
Alimenty na dziecko
Zgodnie z treścią art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
Pamiętajmy, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Świadczenia alimentacyjne na dziecko mogą pojawić się w wielu różnych sytuacjach, choć najczęstszą jest rozwód jego rodziców.
Od czego zależy wysokość alimentów?
Zakres alimentów nigdy nie jest dowolny. Wpływ na wysokość tego świadczenia odgrywają dwa istotne czynniki:
- możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego do zapłaty,
- usprawiedliwione potrzeby uprawnionego.
Sąd badając konieczność uwzględnienia wniosku alimentacyjnego, zawsze jest zobowiązany do konfrontacji sytuacji materialnej i potrzeb obu stron przyszłego stosunku zobowiązaniowego.
Przykładowo, żądanie alimentów będzie bezzasadne w sytuacji, gdy zobowiązany nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, a co dopiero łożyć na utrzymanie nawet swojego dziecka. Podobnie będzie w przypadku, gdy dziecko lub jeden z jego rodziców ma bardzo dobrą sytuację materialną i w praktyce nie potrzebuje dodatkowych świadczeń finansowych.
Obliczenie wysokości alimentów na dziecko zależy więc od tego jakie dokładnie są potrzeby małoletniego oraz jakie możliwości finansowe posiada osoba, która ma zostać zobowiązania do tego świadczenia.
Warto przy tym zapamiętać, że wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
Na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
- świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji,
- świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
- świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci,
- świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych,
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym.
Potrzeby uprawnionego do alimentacji
Wnioskując o alimenty powinniśmy ustalić w pierwszej kolejności zakres potrzeb osoby, na rzecz której mają być one wypłacane. Pomocne w tym zakresie będą wszelkie rachunki, które wiążą się z utrzymaniem dziecka, dotyczące m.in.
- kosztów jego leczenia,
- kosztów jego kształcenia,
- kosztów utrzymania (jedzenie, ubrania, opłata za media zużywane przez dziecko),
- kosztów rozrywek dla dziecka (wycieczki szkolne, wizyty w kinie, teatrze itd.).
Potrzeby dziecka, na rzecz którego mają być świadczone alimenty powinny być powiązane z jego dotychczasowym statusem ekonomicznym. Innymi słowy, jeśli dziecko było przyzwyczajone przez wiele lat do życia na wyższym poziomie materialnym, to nie powinno ono spaść wskutek rozwodu jego rodziców.
Jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z dnia 29 stycznia 2020 r. (sygn. akt VI RCa 307/19), zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie wychowania następuje przez zapewnienie mu nie tylko środków materialnych, lecz także osobistej troski o jego rozwój fizyczny i umysłowy oraz przygotowanie go do samodzielnego życia w społeczeństwie. Warto zaznaczyć, że osobiste starania o osobę uprawnioną do alimentów są tak samo doniosłe i potrzebne, jak środki pieniężne, zwłaszcza dla osoby niepełnosprawnej lub małoletniego dziecka.
Możliwości majątkowe i finansowe zobowiązanego do alimentacji
Obliczenie wysokości świadczeń alimentacyjnych zależy także od możliwości majątkowych i finansowych zobowiązanego. Jeśli nie będzie on w stanie opłacać wnioskowanej kwoty, sąd nie zgodzi się na zasądzenie jakichkolwiek alimentów.
Możliwości majątkowe i finansowe wynikają zarówno z dochodów osiąganych z tytułu wykonywania pracy, jak i posiadanego majątku (np. zgromadzonego w drodze darowizny, dziedziczenia lub gier losowych).
Nie wolno jednak zapominać tutaj o potrzebach samego zobowiązanego. Jeśli ma na utrzymaniu także inne dzieci lub sam wymaga leczenia, nawet duży majątek nie będzie uzasadnieniem dla żądania wysokich alimentów na innego małoletniego. Im wyższe koszty utrzymania zobowiązanego do alimentacji, tym niższe będzie świadczenie alimentacyjne – nie wolno bowiem doprowadzić do sytuacji, w którego zobowiązany będzie musiał łożyć na utrzymanie dziecka kosztem swojego podstawowego utrzymania.
Jak obliczyć alimenty na dziecko?
W praktyce ustalenie odpowiedniej wysokości alimentów na dziecko sprawa wiele problemów, zwłaszcza gdy dana osoba nie ma w tym zakresie żadnego doświadczenia. Zdecydowanie lepiej jest zawnioskować o wyższe świadczenie, niż podać zbyt niską kwotę. Pamiętajmy, że sąd nigdy nie orzeka powyżej żądania powoda lub wnioskodawcy. Przykładowo, jeśli uprawniony do alimentacji zażąda świadczenia w wysokości 500 zł, to sąd nie będzie w stanie orzec wyższych alimentów nawet, gdyby istniały ku temu rozsądne przesłanki.
Średnia wysokość alimentów w Polsce na jedno małoletnie dziecko waha się w granicach od 500 do 1200 zł. Oczywiście zdarzają się świadczenia niższe i dużo wyższe, niż te wskazane. Wiele zależy tutaj od okoliczności danej sprawy i udowodnienia przed sądem uzasadnionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.
Podstawa prawna:
Art. 133, 135 KRO
Współpraca mediatora w ustalaniu alimentów
W procesie ustalania alimentów, warto również rozważyć skorzystanie z usług doświadczonego mediatora rodzinnego. Mediator to osoba neutralna i niezależna, która może pomóc rodzicom osiągnąć porozumienie w kwestii alimentów w sposób bardziej harmonijny i efektywny. Współpraca z mediatorem może pomóc uniknąć kosztownego i czasochłonnego procesu sądowego oraz przynieść korzyści emocjonalne dla wszystkich zaangażowanych stron.
Współpraca z mediatorem może okazać się szczególnie cenna w sytuacjach, gdy obie strony nadal utrzymują pewien poziom komunikacji i gotowość do negocjacji. Mediator pomoże im znaleźć kompromis, który uwzględni finansowe możliwości zobowiązanego oraz realne potrzeby uprawnionego. Warto również zauważyć, że sądy coraz częściej zachęcają rodziców do skorzystania z mediacji jako alternatywy dla długotrwałego i skomplikowanego procesu sądowego.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
