Obowiązujące przepisy nie wymagają udziału adwokata na sprawie rozwodowej. Praktyka pokazuje jednak, że wiele osób decyduje się skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej. Jak się okazuje, pełnomocnikiem wcale nie musi być tylko adwokat lub radca prawny.
Kto może być pełnomocnikiem procesowym?
Najpopularniejsi pełnomocnicy procesowi to oczywiście adwokaci. Okazuje się jednak, że przepisy pozwalają stronom na skorzystanie z pomocy innych osób, niekoniecznie posiadających wykształcenie prawnicze.
W sprawach rozwodowych pełnomocnikiem może być również małżonek, rodzeństwo, zstępni lub wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
Oczywiście sytuacja, w której jeden z małżonków reprezentuje w sprawie rozwodowej zarówno siebie, jak i drugiego z małżonków jest niemożliwa. Ciekawostką w tym zakresie jest także to, że synowa lub zięć nie są uprawnieni do reprezentowania swoich teściów (lub jednego z nich) w postępowaniu sądowym.
W praktyce korzystanie z pomocy członka rodziny, który może być pełnomocnikiem, nie jest w sprawach rozwodowych zbyt częste. Pomoc w przejściu przez całe postępowanie wymaga bowiem odpowiedniej wiedzy oraz doświadczenia, których niestety brak osobom bez wykształcenia prawniczego.
Im sprawa jest trudniejsza, tym bardziej rekomenduje się skorzystanie z usług stosowanego adwokata lub radcy prawnego.
Zakres pełnomocnictwa procesowego
Pełnomocnik procesowy reprezentuje swojego klienta w toku danego postępowania. Nie ma przy tym znaczenia o jaką sprawę dokładnie chodzi. Jedynym warunkiem, aby można było dokonywać różnych czynności przed sądem jest legitymowanie się stosownym pełnomocnictwem.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:
- wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
- wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
- udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;
- zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
- odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Warto w tym miejscu podkreślić, że raz udzielone pełnomocnictwo procesowe może być przez mocodawcę w każdej chwili zmienione lub odwołane. Tym samym oznacza to, że rozwodzące się strony mogą zmieniać swoich pełnomocników tyle razy, ile będą chcieli.
Oczywiście tego rodzaju praktyka nie jest polecana, ponieważ zmiana adwokatów lub radców prawnych w ramach jednej sprawy zwyczajnie wydłuża całe postępowanie (każdy prawnik musi bowiem od nowa zapoznawać się z aktami i pomyśleć nad własną strategią).
Jak zaznaczył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 marca 2018 r., sygn. akt III CSK 378/16, ocena zakresu, czasu trwania i skutków umocowania następuje według treści pełnomocnictwa, a więc przy zastosowaniu dyrektyw językowo – logicznych oraz przepisów prawa cywilnego procesowego (w szczególności art. 91 pkt 1 KPC, zgodnie z którym pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jak również wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy), w tym w szczególności zasad dotyczących wykładni oświadczeń woli.
W trakcie udzielania pełnomocnictwa wybranemu prawnikowi, warto więc zadbać, aby jego umocowanie do reprezentowania nas przed sądem było właściwie określone.
Pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:
– wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
– wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
– udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;
– zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
– odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Art. 91 KPC
Pełnomocnictwo procesowe dla członka rodziny
Czy zakres umocowania pełnomocnika z rodziny różni się od zakresu umocowania profesjonalnego pełnomocnika? Nie – każdy pełnomocnik ma bowiem taki sam zakres praw i obowiązków, nie ma przy tym znaczenia, czy jest on zawodowym prawnikiem.
Pełnomocnictwo zawiera także w obu przypadkach uprawnienie do udzielenia dalszego pełnomocnictwa innemu adwokatowi lub radcy prawnemu (chyba, że z treści pełnomocnictwa wynika co innego).
Wypowiedzenie pełnomocnictwa
Pełnomocnictwo procesowe może być w każdym czasie wypowiedziane – zarówno prawnikowi, jak i członkowi rodziny. Trzeba jednak pamiętać, że takie wypowiedzenie musi być niezwłocznie zakomunikowane sądowi prowadzącemu sprawę – do chwili powiadomienia sądu, będzie on traktował dotychczas działającą osobę, jako pełnoprawnego pełnomocnika (będzie np. nadal wysyłał na adres odwołanego pełnomocnika pisma procesowe).
Zgodnie z treścią art. 94 KPC, wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników – z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd.
Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku.
Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych.
Oświadczenie o wypowiedzeniu pełnomocnictwa powinno być przy tym złożone organowi w formie pisemnej lub zgłoszone ustnie do protokołu.
Pamiętajmy przy tym, że należyte umocowanie pełnomocnika do działania w imieniu strony stanowi jedną z bezwzględnych przesłanek procesowych, a brak należytego umocowania prowadzi do nieważności postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 2 KPC.
§1. Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników – z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd.
§2. Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo, obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych.
Art. 94 KPC
Tajemnica zawodowa przy sprawie rozwodowej
Skorzystanie z usług adwokata czy radcy prawnego w ramach sprawy rozwodowej powoduje powstanie tzw. tajemnicy zawodowej. Każdy profesjonalny pełnomocnik jest związany podstawowymi zasadami etyki prawniczego, w związku z czym nie wolno mu ujawniać żadnych informacji, które wiązałyby się z konkretną sprawą i reprezentowanym przez niego mocodawcą.
Dotyczy to wszystkich osób, nawet tych, które są dla mocodawcy najbliższą rodziną. Nie można więc udzielić informacji o prowadzeniu cudzej sprawy, a tym bardziej o jej szczegółach, nawet rodzicom czy dzieciom mocodawcy. W przeciwnym razie pełnomocnik naraża się na odpowiedzialność dyscyplinarną.
Art. 6 ustawy – Prawo o adwokaturze wyraźnie stanowi, że adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Co więcej, obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie. Adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.
Pamiętajmy, że zakres tajemnicy wyznacza przede wszystkim związek pozyskania informacji przez adwokata z wykonywaniem merytorycznych czynności zawodowych.
Z drugiej jednak strony, wykorzystywanie w toku procesu, przy aprobacie klienta, uzyskanych od niego wiadomości, także dokumentów, nie może być rozpatrywane w kategoriach naruszenia przez adwokata obowiązującej go tajemnicy.
Zarzut naruszenia tajemnicy zawodowej może być natomiast zasadny, gdy adwokat, wiadomości oraz dokumenty pozyskane przy wykonywaniu obowiązków zawodowych, wykorzysta w innym celu niż związanym z prowadzeniem powierzonej mu sprawy.
1. Adwokat obowiązany jest zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej.
2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.
3. Adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.
4. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji:
– udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
– przekazywanych na podstawie przepisów rozdziału 11a działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, 924 i 1018)
w zakresie określonym tymi przepisami.
Art. 6 Prawa o adwokaturze
Korzyści z korzystania z profesjonalnego wsparcia w sprawie rozwodowej
Decyzja o rozwodzie nigdy nie jest łatwa i często niesie za sobą wiele emocji. W takiej sytuacji niezwykle ważne jest, aby mieć obok siebie profesjonalistę, który poprowadzi nas przez skomplikowany labirynt przepisów prawnych oraz pomoże unikać typowych błędów. Co więcej, specjalista od prawa rodzinnego może pomóc w wypracowaniu najlepszego rozwiązania dla obu stron, zwłaszcza jeśli w grę wchodzą kwestie podziału majątku, alimentów czy opieki nad dziećmi.
Współpraca z adwokatem czy radcą prawnym daje również pewność, że wszystkie dokumenty są prawidłowo przygotowane i złożone, co może przyspieszyć cały proces sądowy. Dodatkowo, profesjonalista pomoże w zrozumieniu wszystkich konsekwencji rozwodu oraz wskaże możliwe do uzyskania środki prawne. Wreszcie, wsparcie adwokata to także pewnego rodzaju „poduszka bezpieczeństwa” – w trudnych chwilach warto mieć obok siebie kogoś, kto pomoże nam podjąć najlepsze dla nas decyzje.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
