Powszechnie przyjęło się, że świadczenia alimentacyjne ustalane są w odpowiedniej sumie pieniężnej. Uprawniony do ich otrzymywania musi wskazać konkretną kwotę, którą będzie mu płacił zobowiązany do alimentów. Nie zawsze jest to proste zadanie – trzeba bowiem uważać, aby nie podać zbyt niskiej, ani zbyt wysokiej stawki.
Jak uzyskać alimenty?
Świadczenia alimentacyjne mogą być uzyskana na 2 różne sposoby – umownie lub drogą sądową.
Pierwsza możliwość pojawia się, gdy uprawniony i zobowiązany do alimentacji zgadzają się zarówno co do obowiązku opłacania tego rodzaju świadczeń, jak i co do ich konkretnej wysokości.
Druga opcja występuje, gdy istnieje spór pomiędzy stronami – tak w kwestii ogólnego prawa do alimentów, jak i ustalonej wysokości świadczeń.
Alimenty, które powstały na drodze umowy nie wymagają dokładniejszego omówienia. W tym przypadku strony potrafią się ze sobą porozumieć i samodzielnie określają wysokość świadczeń. To w ich interesie leży wypracowanie takiej kwoty alimentów, która będzie odpowiadać obu stronom. Dużo trudniej jest, gdy sprawa trafia do sądu.
§1. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
§2. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
§3. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Art. 60 KRO
Sądowe ustalenie alimentów
Sprawa alimentacyjna bardzo często pojawia się w postępowaniu rozwodowym. Uprawnionym do alimentacji jest wtedy zazwyczaj wspólne małoletnie dziecko stron, czasami też jeden z małżonków. O alimenty można także starać się w ramach odrębnej sprawy – także po rozwiązaniu małżeństwa.
Podstawowym obowiązkiem uprawnionego do alimentów jest wskazanie jakiej kwoty domaga się od zobowiązanego. Teoretycznie można także żądać innego rodzaju świadczeń, jeśli tylko przyczynią się do utrzymania uprawnionego do alimentacji (np. żywności, ubrań, opału, leków itd.).
W praktyce zdecydowana większość spraw o alimenty skupia się jednak na konkretnych sumach pieniężnych (tak jest po prostu wygodniej).
Od czego zależy wysokość alimentów?
Wysokość świadczeń alimentacyjnych zależy tak naprawdę od 2 czynników – od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Każdy z tych elementów podlega wnikliwemu badaniu przez sąd.
Usprawiedliwione potrzeby zależą od wieku, stanu zdrowia i dotychczasowego poziomu życia uprawnionego do alimentacji. Zaliczmy tutaj wszelkie koszty związane z wyżywieniem, edukacją, wypoczynkiem, ochroną zdrowia czy wreszcie korzystaniem z mediów (prąd, gaz, woda, telewizja, internet).
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Art. 135 §1 KRO
Jak ustalić wysokość alimentów?
Aby ustalić możliwie jak najbardziej precyzyjną kwotę świadczeń alimentacyjnych najlepiej zrobić to poprzez obliczenie miesięcznych kosztów utrzymania uprawnionego, a następnie udokumentować je stosownymi zaświadczeniami, fakturami VAT, rachunkami itd. Comiesięczne wydatki wskazane wprost w rachunkach z pewnością pomogą w ustaleniu dokładnej kwoty alimentów – pomogą także udowodnić żądania przed sądem.
Wysokość alimentów nie może pozostawać jednak w oderwaniu od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do tych świadczeń. Czasami zdarza się, że po rozwodzie małżonek, który ma być obciążony alimentami traci swoją dotychczasową pozycję zawodową i społeczną. To z kolei przyczynia się do pogorszenia jego stopy życiowej.
Jeśli więc zobowiązany ma mniejsze możliwości dochodowe i nie posiada dużego majątku, to wysokie koszty życia uprawnionego nie będą wystarczającą przesłanką dla sądu, aby orzec spore alimenty. Zobowiązany musi bowiem posiadać środki także dla swojego utrzymania oraz swojej ewentualnej nowej rodziny.
Alimenty nie mogą więc doprowadzić do zubożenia zobowiązanego. Wysokość świadczeń alimentacyjnych trzeba więc odnieść do zarobków zobowiązanego oraz posiadanych przez niego składników majątkowych takich, jak nieruchomości, wyposażenie mieszkań, kosztowności, samochody itd.
Na alimenty wpływają obecne potrzeby
Szczególnie istotną informacją jest to, że ustalanie wysokości świadczeń alimentacyjnych musi być dokonywane w oparciu o aktualne potrzeby uprawnionego i możliwości zobowiązanego. Nie można więc spekulować, co do ewentualnego powiększenia wydatków uprawnionego w niedalekiej przyszłości lub też zwiększenia się dochodów zobowiązanego.
Dla sądu liczą się bieżące potrzeby osoby, która ma otrzymywać tego rodzaju świadczenia, a nie te, które mogą pojawić się powiedzmy za 10 lat. Podobnie jest w przypadku zobowiązanego do alimentacji – nie możemy zawyżać alimentów tylko w oparciu o to, że zobowiązany wkrótce rozpocznie dochodową pracę lub odziedziczy spory majątek.
Co jednak, jeśli części aktualnych potrzeb nie jesteśmy w stanie wykazać rachunkami? W takim przypadku można oprzeć się na zeznaniach uprawnionego (lub jego przedstawiciela ustawowego). Pomocne może okazać się również wsparcie świadków.
Pomoc w ustaleniu wysokości alimentów
Sprawy alimentacyjne nie są proste – zwłaszcza jeśli nie posiada się doświadczenia w tej materii. Decydując się alimenty warto zasięgnąć porady wykwalifikowanego prawnika. Nasz adwokat pomoże ustalić dokładną wysokość tych świadczeń, podpowie także jak prawidłowo wykazać swoje usprawiedliwione potrzeby przed sądem.
Dobry prawnik zajmie się wszelkimi formalnościami, tak aby strona przyszłego postępowania nie musiała się niczym martwić.
Zmiany w sytuacji alimentacyjnej
Warto pamiętać, że okoliczności ustalające wysokość alimentów mogą ulec zmianie. Jeżeli po pewnym czasie sytuacja finansowa zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych ulegnie poprawie, uprawniony ma prawo żądać podwyższenia kwoty alimentów.
Podobnie, jeśli usprawiedliwione potrzeby uprawnionego wzrosną (np. z powodu zmieniających się potrzeb edukacyjnych dziecka lub wzrostu kosztów leczenia). Z drugiej strony, jeśli sytuacja materialna zobowiązanego gwałtownie się pogorszy lub potrzeby uprawnionego maleją, sąd może obniżyć alimenty.
Kluczowe jest zrozumienie, że decyzje sądowe w sprawach alimentacyjnych są oparte na aktualnych okolicznościach, ale zawsze istnieje możliwość ich ponownego rozpatrzenia w świetle nowych faktów. Regularne konsultacje z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym zapewnią, że kwota alimentów będzie adekwatna do aktualnych potrzeb i możliwości obu stron.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
