Wykonywanie świadczeń alimentacyjnych powinno polegać na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. W praktyce alimenty przyjmują postać pieniężną – głównie ze względów praktycznych. Jak jednak ustalić właściwą kwotę, która należy się na dziecko?
Kto może wnioskować o alimenty na dziecko?
Odpowiadając na powyższe pytanie – każdy z rodziców. W praktyce żądanie świadczeń alimentacyjnych na dziecko pojawia się, gdy orzeczony został rozwód pomiędzy małżonkami. W takiej sytuacji, małoletni zamieszkuje z reguły tylko z jednym rodzicem, podczas gdy drugi z nich ma pełne lub ograniczone prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem. To właśnie rodzic, z którym nie mieszka wspólne potomstwo, jest obciążony alimentami.
Oczywiście alimenty na dziecko mogą się pojawić także w przypadku, gdy rodzice dziecka nigdy nie zawarli ze sobą żadnego formalnego związku.
Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Art. 128 KRO
Od czego zależy zakres świadczeń alimentacyjnych?
To w jakiej wysokości ustalone zostaną alimenty, zależy tak naprawdę od dwóch czynników:
- usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji,
- możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do alimentacji.
W tym miejscu warto też zaznaczyć, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Jeżeli zatem dziecko jest w stanie samodzielnie się utrzymać, uzyskanie alimentów od jego matki lub ojca będzie trudniejszym zadaniem.
Zapamiętajmy też, że wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. Wpłacanie comiesięcznych kwot na rzecz dziecka, nie jest zatem koniecznością. Zobowiązany do alimentacji może wykonać świadczenie np. osobistą pracą czy wychowywaniem potomstwa.
§1. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
§ 2. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.
§3. Na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
1) świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2019 r. poz. 670, 730, 1802 i 1818), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;
2) świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
3) świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2018 r. poz. 2134, z późn. zm.);
4) świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2220, z późn. zm.);
5) rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. poz. 303).
Art. 135 KRO
Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów
Usprawiedliwione potrzeby dziecka to pojęcie trudne do zdefiniowania – kwestia ta powinna być każdorazowo badana. Zaznaczmy przy tym, że chodzi tu wyłącznie o potrzeby dziecka, na rzecz którego mają być płacone alimenty, a nie potrzeby jego rodzica, opiekuna prawnego czy też rodzeństwa.
Tak naprawdę potrzeby te należy ustalać w oparciu o średni poziom życia danej społeczności lokalnej (w której wychowywane jest dziecko). Nie bez znaczenia pozostaje jednak dotychczasowy styl życia małoletniego, który wiódł, gdy jego rodzice pozostawali jeszcze małżeństwem.
Usprawiedliwione potrzeby dziecka to nie tylko potrzeby niezbędne do zaspokojenia minimum egzystencji życiowej (tzw. potrzeby bytowe – jedzenie, picie, ubranie, spanie, leki), ale także i potrzeby psychiczne i duchowe (potrzeba zaspokajania własnych zainteresowań i uzdolnień).
Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentów
Nawet najmniejsze potrzeby uprawnionego do alimentacji nie będą możliwe do zaspokojenia, jeśli zobowiązany do świadczeń nie będzie miał ku temu wystarczających środków.
Ustalając wysokość alimentów należy zawsze łączyć je z aktualnym stanem majątkowym zobowiązanego do tych świadczeń. Bierzemy zatem pod uwagę nie tylko stan jego majątku, ale i możliwości zarobkowania, czy wreszcie jego własne potrzeby (np. konieczność wykupu leków lub utrzymywania innych dzieci).
Jeżeli więc zobowiązany do alimentacji nie ma pracy (nie ze swojej winy), jest schorowany i ma niewielki majątek, żądanie od niego wysokich alimentów raczej nie będzie uwzględnione przez sąd.
Jak wykazać potrzeby alimentacyjne?
Aby ustalić możliwie jak najbardziej precyzyjną kwotę świadczeń alimentacyjnych najlepiej zrobić to poprzez obliczenie miesięcznych kosztów utrzymania uprawnionego, a następnie udokumentować je stosownymi zaświadczeniami, fakturami VAT, rachunkami itd. Comiesięczne wydatki wskazane wprost w rachunkach z pewnością pomogą w ustaleniu dokładnej kwoty alimentów – pomogą także udowodnić żądania przed sądem.
Wysokość alimentów nie może pozostawać jednak w oderwaniu od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do tych świadczeń. Czasami zdarza się, że po rozwodzie małżonek, który ma być obciążony alimentami traci swoją dotychczasową pozycję zawodową i społeczną. To z kolei przyczynia się do pogorszenia jego stopy życiowej.
Jeśli więc zobowiązany ma mniejsze możliwości dochodowe i nie posiada dużego majątku, to wysokie koszty życia uprawnionego nie będą wystarczającą przesłanką dla sądu, aby orzec spore alimenty. Zobowiązany musi bowiem posiadać środki także dla swojego utrzymania oraz swojej ewentualnej nowej rodziny.
Alimenty nie mogą więc doprowadzić do zubożenia zobowiązanego. Wysokość świadczeń alimentacyjnych trzeba więc odnieść do zarobków zobowiązanego oraz posiadanych przez niego składników majątkowych takich, jak nieruchomości, wyposażenie mieszkań, kosztowności, samochody itd.
Wysokość płaconych alimentów
Każdy kto żąda alimentów, musi podać ich rodzaj oraz wysokość. W praktyce najwygodniejszym i najprostszym sposobem skonkretyzowania tych świadczeń, jest po prostu wskazanie odpowiedniej kwoty pieniężnej.
Jakie kwoty pojawiają się najczęściej? Z reguły świadczenie alimentacyjne na jedno dziecko wynosi od 500 – 1500 zł. Oczywiście zdarzają się zarówno mniejsze, jak i większe stawki – każdorazowo decydują o tym jednak okoliczności danej sprawy.
Przy obliczaniu wysokości alimentów pomocne będą z pewnością rachunki – przekonają sąd o zasadności żądanej kwoty. Jak zatem obliczyć poprawnie wysokość alimentów na dziecko? Należy zsumować miesięczne wydatki, które przeznaczamy na zaspokojenie potrzeb małoletniego, a następnie porównać je do dochodów uzyskiwanych przez zobowiązanego do alimentacji.
Ugoda alimentacyjna lub sąd
Zasądzenie alimentów na drodze postępowania sądowego jest najczęstszym sposobem na uzyskanie tych świadczeń – nie jest jednak jedynym. Przepisy pozwalają bowiem na tzw. ugodowe ustalenie obowiązku alimentacyjnego.
Jeśli zatem rodzice dziecka potrafią się wzajemnie porozumieć, kwestie alimentacyjne mogą być ustalane polubownie. W tym celu należy sporządzić ugodę alimentacyjną – wystarczy zwykła forma pisemna. Oczywiście, jeśli rodzice nie potrafią skonstruować stosownej umowy, z pomocą przyjdzie doświadczony prawnik. Pamiętajmy, że taką umowę można również sporządzić w każdej kancelarii notarialnej.
Jak uzyskać alimenty?
Świadczenia alimentacyjne mogą być uzyskana na 2 różne sposoby – umownie lub drogą sądową.
Pierwsza możliwość pojawia się, gdy uprawniony i zobowiązany do alimentacji zgadzają się zarówno co do obowiązku opłacania tego rodzaju świadczeń, jak i co do ich konkretnej wysokości.
Druga opcja występuje, gdy istnieje spór pomiędzy stronami – tak w kwestii ogólnego prawa do alimentów, jak i ustalonej wysokości świadczeń.
Alimenty, które powstały na drodze umowy nie wymagają dokładniejszego omówienia. W tym przypadku strony potrafią się ze sobą porozumieć i samodzielnie określają wysokość świadczeń. To w ich interesie leży wypracowanie takiej kwoty alimentów, która będzie odpowiadać obu stronom. Dużo trudniej jest, gdy sprawa trafia do sądu.
§1. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
§2. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
§3. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Art. 60 KRO
Proces rozwodowy, a kwestie alimentacyjne
Nie można zapomnieć, że kwestie alimentacyjne często ściśle wiążą się z procesem rozwodowym. Wielu małżonków zastanawia się, czy podczas rozprawy rozwodowej należy poruszać sprawy dotyczące alimentów na rzecz dzieci. Odpowiedź jest twierdząca.
Chociaż proces rozwodowy ma na celu zakończenie małżeństwa, to bardzo często sąd w pierwszej kolejności orzeka o kwestiach związanych z opieką nad wspólnymi dziećmi, ustalając zasady wychowywania, a co za tym idzie – również kwestie alimentacyjne. Dlatego, już na etapie składania pozwu rozwodowego, warto rozważyć dodanie do niego postulatów dotyczących alimentów.
Ostateczne ustalenie alimentów może jednak zostać przesunięte na etap postępowania o podział majątku wspólnego lub osobnego postępowania w sprawie alimentów. Pomoc prawnika jest w tych sprawach nieoceniona – to dzięki niemu można właściwie sformułować wszystkie żądania i upewnić się, że prawa nasze oraz naszych dzieci będą należycie chronione.
Nasza kancelaria w Krakowie pomoże w ustaleniu wysokości alimentów
Sprawy alimentacyjne nie są proste – zwłaszcza jeśli nie posiada się doświadczenia w tej materii. Decydując się alimenty warto zasięgnąć porady wykwalifikowanego prawnika. Nasz adwokat pomoże ustalić dokładną wysokość tych świadczeń, podpowie także jak prawidłowo wykazać swoje usprawiedliwione potrzeby przed sądem.
Dobry prawnik zajmie się wszelkimi formalnościami, tak aby strona przyszłego postępowania nie musiała się niczym martwić.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
