Każdy rozwód jest trudny, nie ma co do tego najmniejszych wątpliwości. Konflikt pomiędzy stronami będzie dodatkowo zaogniała walka o majątek, wychowywanie wspólnych dzieci, a także żądanie ustalenia wyłącznej winy za rozkład pożycia małżeńskiego. Decydując się na tego rodzaju rozstanie, każda ze stron musi być przygotowana nie tylko na długie postępowanie sądowe, ale także i pułapki, które mogą się tutaj pojawić.
Rozwód z orzekaniem o winie jest trudniejszy
Zacznijmy od tego, że rozwód z orzekaniem o winie już z samej swojej natury jest najtrudniejszy – przynajmniej w porównaniu do sytuacji, gdy małżonkowie zgodnie decydują o swoim rozstaniu.
Składając pozew ze wskazaniem jedynego winnego rozwodu, musimy wykazać przed sądem nie tylko zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, ale także udowodnić, że winny takiego stanu rzeczy jest nasz małżonek.
W praktyce udowodnienie winy w postępowaniu rozwodowym nie zawsze będzie prostym zadaniem. Pozwany ma bowiem pełne prawo do obrony i wykazywania, że to nie z jego winy doszło do rozpadu związku.
Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 12 marca 2010 r., sygn. akt I ACa 35/10, orzekając w przedmiocie winy sąd winien ustalić czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka. Nadto między takim zachowaniem się lub postępowaniem małżonka, a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy.
Nie każde naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego.
Jak widać, sama wina nie wystarczy, aby można było obarczyć nią jednego z małżonków. Niezbędne jest wykazanie związku pomiędzy zawinionym zachowaniem, a rozpadem związku.
§1. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
§2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Art. 57 KRO
Rodzaje winy w postępowaniu rozwodowym
Potocznie można mówić o większej lub mniejszej winie za rozwód. Przepisy nie posługują się jednak tego rodzaju podziałem. Kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu w kontekście rozkładu życia małżeńskiego nie jest znane pojęcie winy większej lub mniejszej, dla jej przypisania bowiem wystarczy każde zachowanie strony, które zasługuje na negatywną ocenę i które w jakimkolwiek stopniu przyczyniło się do rozkładu pożycia małżeńskiego. I to właśnie udowodnienie owego negatywnego zachowania jednego z małżonków sprawia stronom największą trudność.
Coś co dla jednego z małżonków jest niepodważalną winą za rozpad związku, dla sądu wcale nie musi oznaczać tego samego.
Przyjęło się, że trudny rozwód to taki, który zajmuje sporo czasu i wysiłku – zarówno po stronie małżonków, jak i reprezentujących ich pełnomocników. W takim przypadku trzeba bowiem zdobyć dowody, które w niepodważalny sposób przekonają sąd o winie jednej ze stron.
W praktyce najczęstszą winą pojawiającą się w trudnych rozwodach jest zdrada małżeńska lub przemoc w rodzinie.
Problem jednak w tym, że twierdzenia jednej ze stron będą niewystarczające – nawet, jeśli brzmią bardzo wiarygodnie. Dużo lepsze będą zdjęcia, nagrania, zeznania świadków, obdukcje lekarskie czy raporty policyjne (a i wtedy przeciwnik może próbować podważyć ich wiarygodność).
Co jednak jeśli jeden z małżonków celowo próbuje oczernić swojego partnera, aby uzyskać korzystne dla siebie rozstrzygnięcie sądu?
Bardzo często zdarza się, że na rozprawę wzywani są świadkowie, którzy za pewną opłatą złożą zeznania o odpowiedniej treści. Dobry adwokat wybrnie z takiej sytuacji i nie pozwoli, aby sąd przyjął rzekomy dowód za pewnik – wymaga to jednak doświadczenia i obycia w sprawach rozwodowych.
Niezbędne jest także wyczucie sprawy, ponieważ opłaceni świadkowie mogą być bardzo dobrze przygotowani do odegrania swej roli na sali sądowej.
Prawo do obrony w sprawie rozwodowej
Jak już wspomniano wcześniej, pozwany ma pełne prawo do obrony. Przedstawienie przeciwko niemu nawet najbardziej obciążających dowodów nie oznacza, że z automatu zostanie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.
W praktyce, jeśli taka osoba będzie dysponowała równie silnymi środkami dowodowymi, wyrok może przybrać różne formy- sąd orzeknie rozwód z wyłącznej winy jednego z małżonków (choć nie zawsze z winy oczekiwanej osoby) albo z winy obu stron.
Decydując się na walkę przed sądem musimy być świadomi tego, że powoływanie się na konkretne dowody nie tylko znacząco wydłuży czas postępowania (nawet o dodatkowy rok), ale także może obrócić się przeciwko nam (bo np. sami zostaniemy uznani za wyłącznie winnego lub współwinnego rozwodu).
Nieważność postępowania zachodzi:
5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw;
Art. 379 pkt 5 KPC
Dzieci w sprawie rozwodowej
Duże trudności sprawia także walka o wychowywanie wspólnych małoletnich dzieci. I znowu – brak porozumienia w tej kwestii przedłuży czas trwania całej sprawy. Dodatkowo narażamy dzieci na stres, związany chociażby z przeprowadzanymi przez kuratorów sądowych wywiadami środowiskowymi, a także badaniami psychologicznymi.
Nawet jeśli sąd przyzna opiekę temu rodzicowi, który o to wnioskował, ostatecznie sprawa może być przegrana – bo zwyczajnie nadwyręży zdrowie dziecka.
§1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
§2. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Art. 56 §1 i 2 KRO
Ustalanie kontaktów z dziećmi po rozwodzie
W procedurze rozwodowej jednym z najważniejszych aspektów jest ustalenie zasad kontaktów z dziećmi. Sąd rodzinny dokładnie określa, jak te kontakty mają wyglądać, biorąc pod uwagę przede wszystkim dobro dziecka. Zasady te mogą dotyczyć częstotliwości spotkań, ich miejsca czy formy.
W sytuacjach, gdy kontakty mogą narażać dziecko na szkodę, sąd może je ograniczyć, a nawet w skrajnych przypadkach całkowicie je wykluczyć. Warto zwrócić się o pomoc do adwokata specjalizującego się w prawie rodzinnym, aby w pełni zrozumieć swoje prawa i obowiązki w tej kwestii.
Koszty w trudnych sprawach rozwodowych
Trudne sprawy wiążą się z koniecznością dokonywania wielu dodatkowych czynności procesowych, chociażby w zakresie składania odpowiednich wniosków dowodowych. Im większa liczba żądań i im większy zatarg pomiędzy małżonkami, tym więcej będą musieli zapłacić za rozwód.
Nie chodzi tu tylko o wynagrodzenie adwokata, który za każdą usługę policzy sobie dodatkowo, ale także o koszty sądowe. Sporządzenie opinii przez biegłego, przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, zebranie odpowiednich materiałów dowodowych to wydatek sięgający nawet od kilku do kilkunastu tysięcy złotych.
Ryzykując udział w rozprawie rozwodowej z orzekaniem o winie, musimy być świadomi, że w razie uznania nas za wyłącznie winnych, sąd obciąży tymi kosztami właśnie nas (nie wspominając już o konieczności zapłaty pozostałych kosztów procesu, w tym wynagrodzenia pełnomocnika przeciwnej strony).
Pamiętajmy także, że jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Jeżeli więc zostaniemy uznani za wyłącznie winnego rozwodu, teoretycznie możemy szykować się na konieczność opłacania alimentów na rzecz naszego byłego małżonka.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
