Alimenty to nic innego jak pewne okresowe świadczenia dokonywane na rzecz oznaczonej osoby celem dostarczenia jej środków utrzymania, a niekiedy także i wychowania. Bardzo często rodzice szukają odpowiedzi na pytanie – jak skutecznie uzyskać alimenty na dziecko?
Kto jest zobowiązany do alimentów?
Słowem wstępu warto przypomnieć, że do świadczeń alimentacyjnych obowiązani są krewni w linii prostej oraz rodzeństwo, przy czym krewni bliższego rzędu są zobowiązani przed krewnymi dalszego rzędu.
Obowiązek alimentacyjny jednego małżonka wobec drugiego po rozwiązaniu czy unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek krewnych tego drugiego małżonka.
Z kolei od świadczeń alimentacyjnych dla rodzeństwa zobowiązany może się uchylić, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.
Alimenty najczęściej pojawiają się jednak w relacji rodzic – dziecko.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci jest najszerszy. Dziecko ma bowiem prawo do takiego samego poziomu życia jak jego rodzice.
Warto w tym miejscu podkreślić, że rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Obowiązani są dzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami.
W szczególnych przypadkach, gdy wymaga tego sytuacja, na rodzicach ciąży nawet obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku lub niektórych jego składników, aby w ten sposób sprostać ciążącemu na nich obowiązkowi, np. dla ratowania zdrowia dziecka. Jednak rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Art. 128 KRO
Założenie sprawy o alimenty dla dziecka
Żądanie alimentów dla dziecka może pojawić się w pozwie o rozwód. W tym celu w piśmie procesowym musimy umieścić wniosek o przyznanie alimentów (najczęściej pod postacią kwoty pieniężnej) na rzecz określonej osoby, niezbędne jest również wskazanie ich wysokości, częstotliwości i sposobu płatności.
Jeżeli jednak alimenty miałyby pojawić się w oderwaniu od sprawy rozwodowej (np. wtedy, gdy rodzice dziecka nigdy nie byli lub aktualnie już nie są małżeństwem), to konieczne będzie założenie odrębnej sprawy sądowej. W tym celu należy sporządzić pozew o alimenty. Pismo powinno być skierowane do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego (osoby, od której domagasz się alimentów) lub dziecka.
Jeśli dziecko nie jest pełnoletnie, reprezentuje je wówczas jeden z rodziców jako przedstawiciel ustawowy. Pełnoletnie dziecko także może żądać dla siebie alimentów – wówczas z pozwem występuje samodzielnie.
Powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Art. 32 KPC
Treść pozwu o alimenty
Oznaczenie właściwego sądu oraz stron przyszłego postępowania alimentacyjnego to zaledwie niewielka część informacji, która musi znaleźć się z pozwie.
Niezbędne będzie także wskazanie kwoty żądanych alimentów, podanie dnia, od którego pieniądze mają być płacone, a także sposobu i częstotliwości wpłat.
W pozwie warto umieścić również wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.
Kolejnym elementem będzie wskazanie wartości przedmiotu sporu. Jak to zrobić? Należy w tym celu zsumować kwotę żądanych alimentów za cały rok – przykładowo jeśli żądamy świadczeń w wysokości 700 zł miesięcznie, to po przemnożeniu tej kwoty przez 12 miesięcy (rok kalendarzowy) wartość przedmiotu sporu wyniesie dokładnie 8 400 zł.
Dobry pozew nie może obyć się bez właściwego uzasadnienia – to od niego zależy bowiem czy sąd przychyli się do naszego żądania. W tej części pisma musimy po prostu podać argumentację, która uzasadni potrzebę przyznania alimentów na dziecko oraz możliwości zarobkowe pozwanego.
W praktyce powód powinien opisać również własną sytuację majątkową oraz dokonać obliczeń wydatków ponoszonych na rzecz dziecka (przy uwzględnieniu wszystkich kosztów utrzymania i wychowania).
Trzeba przy tym pamiętać, że najlepsza argumentacja nie obejdzie się bez przedłożenia konkretnych dokumentów do pozwu (stanowiących jego załączniki).
W jaki sposób wykazać potrzeby dziecka i możliwości zarobkowe pozwanego?
Można to zrobić wieloma różnymi dokumentami – np. rachunkami, zaświadczeniami o zarobkach, zeznaniami świadków, dokumentami medycznymi.
Pozew o alimenty jest całkowicie wolny od opłat, po jego sporządzeniu wystarczy go tylko podpisać i wraz z kompletem dokumentów wysłać na adres właściwego sądu (lub zwieźć je tam osobiście).
Każde pismo procesowe powinno zawierać:
– oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
– imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
– oznaczenie rodzaju pisma;
– osnowę wniosku lub oświadczenia;
– w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
– podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
– wymienienie załączników.
Art. 126 KPC
Ile czasu trwa sprawa alimentacyjna?
Tak naprawdę długość postępowania w sprawie o ustalenie obowiązku alimentacyjnego zależy od okoliczności danej sprawy. Jeśli strony okażą się zgodne i nie będą kwestionowały zasadności i wysokości alimentów, sprawa może zakończyć się nawet na pierwszej rozprawie. Od chwili złożenia pozwu do wyznaczenia terminu pierwszej rozprawy z reguły upływa od 2 do 3 miesięcy.
W przypadku wątpliwości sądu oraz sporu pomiędzy pozwanym a powodem, postępowanie z pewnością nie zakończy się tylko na jednej wizycie w sądzie. Konieczne będzie bowiem przeprowadzenie postępowania dowodowego – a im więcej będzie dowodów w sprawie, tym dłużej będzie ono trwało.
W praktyce spotykane są sytuacje, w których wydanie wyroku zasądzającego alimenty trwało ponad rok licząc od chwili złożenia pozwu – bywały również i dłuższe sprawy.
Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych:
– strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów;
Art. 96 ust. 1 pkt. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
Jakie są najczęstsze błędy popełniane podczas starań o alimenty?
W trakcie ubiegania się o alimenty, wiele osób popełnia błędy, które mogą znacząco wpłynąć na wynik sprawy. Po pierwsze, często zaniedbują odpowiednie przygotowanie dowodów, takich jak rachunki czy potwierdzenia wydatków na rzecz dziecka.
Po drugie, niezwykle ważne jest również właściwe sformułowanie żądań w pozwie. Nadmierne zawyżanie kwoty żądanych alimentów bez odpowiedniego uzasadnienia może być źle odebrane przez sąd. Wreszcie, wiele osób zapomina o konsekwencjach niepłacenia alimentów. Niewywiązanie się z tego obowiązku może prowadzić do egzekucji komorniczej czy nawet odpowiedzialności karnej.
Dlatego tak ważne jest wsparcie prawnika specjalizującego się w prawie rodzinnym, który pomoże uniknąć typowych błędów i skutecznie poprowadzi cały proces.
Scenariusz rozprawy sądowej w sprawie o alimenty
Udział w rozprawie alimentacyjnej będzie wiązał się z koniecznością udzielenia odpowiedzi na pytania sądu – szczególnie, gdy dojdzie do kwestionowania zasadności samego świadczenia lub jego wysokości. Sąd będzie wówczas zadawać pytania stron postępowania (lub ewentualnym świadkom) z zakresu miesięcznego kosztu utrzymania dziecka, możliwości zarobkowych i majątkowych każdego z rodziców, osobistego wkładu każdego z rodziców w opiekę nad dzieckiem i jego wychowaniem.
Ile mogę żądać – czyli wysokość alimentów
Najistotniejszym zagadnieniem w każdej sprawie alimentacyjnej jest właściwe wskazanie kwoty żądanych świadczeń. W praktyce lepiej jest zawsze podać trochę większą kwotę, niż taką którą chcielibyśmy faktycznie otrzymać. Sąd nigdy bowiem nie może zasądzić alimentów ponad żądanie strony, może natomiast orzec je w znacznie niższej wysokości, niż chcieliśmy.
Nie da się tak naprawdę ustalić jednej wiążącej kwoty (ani nawet pewnego zakresu kwotowego), która mogłaby być pomocna przy ustaleniu wysokości żądanych alimentów na dziecko. Wszystko bowiem zależy zarówno od usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, możliwości zarobkowych pozwanego oraz stylu życia rodziców dziecka. Jasnym jest, że im bogatsza jest rodzina małoletniego, tym większa jest szansa na uzyskanie naprawdę dużych alimentów.
Pełnomocnik w sprawie alimentacyjnej
Sprawy z zakresu ustalenia obowiązku alimentacyjnego, podobnie jak sprawy rozwodowe, nie wymagają obowiązkowego udziału profesjonalnego pełnomocnika.
Z drugiej jednak strony adwokaci pojawiają się na salach sądowych w tego rodzaju postępowaniach. W tej kwestii decydować będą, podobnie jak w odniesieniu do czasu trwania całej sprawy, okoliczności towarzyszące żądaniu alimentacyjnemu.
Jeśli powód i pozwany zgadzają się, aby jedno z nich łożyło na utrzymanie i wychowanie dziecka, adwokat w zasadzie nie jest potrzebny – chyba, że do sporządzenia prawidłowego pozwu oraz wyjaśnienia różnych wątpliwości.
Zdecydowana większość spraw wymaga jednak udziału profesjonalnego pełnomocnika – wszystko dlatego, że osoba od której żądamy alimentów na dziecko z reguły nie chce się na to zgodzić. Kwestionowana jest również wysokość dochodzonych świadczeń. W takich przypadkach pomoc doświadczonego adwokata okazuje się być wręcz niezbędna.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
