Liczba rozwodów w Polsce z roku na rok stale rośnie. Według GUS główną przyczyną rozwodów w naszym kraju jest tzw. niezgodność charakterów. Co czwarte rozstanie jest argumentowane właśnie tym powodem. Czy uzyskanie rozwodu cywilnego jest możliwe w każdym przypadku?
Rozwód wg wiary i prawa
Małżeństwa w Polsce mogą przybierać charakter świecki oraz religijny – ten drugi typ występuje w naszym kraju głównie w obrządku katolickim. To z kolei oznacza, że rozwód może pojawić się wyłącznie w odniesieniu do związku świeckiego. Kościół katolicki nie uznaje bowiem instytucji rozwodu.
W wyjątkowych sytuacjach można co prawda żądać unieważnienia związku kościelnego, jednak w praktyce wymaga to nie tylko sporej ilości czasu, ale także i spełnienia szeregu różnych warunków. Dużo prościej uzyskać tzw. „rozwód cywilny” – wystarczy bowiem odpowiedni prawnik i dobrze napisany pozew.
Czym jest rozwód cywilny?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami rozwód jest jedną z form zakończenia małżeństwa (oprócz jego unieważnienia oraz owdowienia). Trzeba przy tym pamiętać, że o zakończeniu trwania oficjalnego związku decydują nie tyle sami zainteresowani, lecz sąd (choć inicjatywa w tej kwestii niewątpliwe należy przede wszystkim do samych małżonków). Bez prawomocnego wyroku rozwiązującego małżeństwo, trwa ono zatem tak długo, jak długo żyją mąż i żona.
Zgodnie z treścią art. 56 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozwiązanie małżeństwa może nastąpić wyłącznie, gdy doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego.
W praktyce owa zupełność polega na rozerwaniu 3 głównych więzi – fizycznej, gospodarczej oraz emocjonalnej. Z kolei trwałość rozkładu oznacza, że małżeństwa nie da się już uratować i rozerwanie powyższych więzi jest już nieodwracalne.
Co ciekawe, powyższy przepis wskazuje, że pojawienie się zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego może nie być wystarczające dla sądu, aby mógł on wydać wyrok rozwiązujący małżeństwo. Jeżeli bowiem wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, sąd nie rozwiąże małżeństwa.
Podobnie będzie w przypadku jeżeli rozwodu zażąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia – jeśli jednak drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo odmowa jego zgody na rozwód będzie w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, sąd może wydać wyrok rozwiązujący dane małżeństwo.
§1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.
§2. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
§3. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Art. 56 KRO
Ocena dopuszczalności rozwodu
Kto ocenia trwałość i zupełność rozkładu pożycia małżeńskiego? Robi to oczywiście właściwy sąd (zawsze będzie to Sąd Okręgowy). Tym samym oznacza to, że o spełnieniu przesłanek pozwalających na rozwiązanie małżeństwa nie decydują strony toczącego się postępowania. Niewątpliwie to właśnie na nich spoczywa jednak obowiązek udowodnienia przed sądem, że doszło do nieodwracalnego i kompletnego rozkładu pożycia małżeńskiego.
Trzy przesłanki rozwodowe
Osoby decydujące się na rozwód nie zawsze wiedzą czy doszło do zerwania wszystkich trzech wskazanych wcześniej więzi małżeńskich. Warto więc w tym miejscu wyjaśnić kiedy zachodzi taka okoliczność.
Zerwanie więzi fizycznej oznacza nie tylko zaprzestanie współżycia fizycznego pomiędzy małżonkami, ale także i brak typowo fizycznych gestów świadczących o trosce czy miłości wobec partnera.
Zanik więzi emocjonalnej (określanej także jako więź duchowa lub psychiczna) oznacza w praktyce albo wzajemny brak zainteresowania małżonków albo też obopólną wrogość, a niekiedy także i agresję (słowną, a nawet fizyczną).
W przypadku zniszczenia więzi gospodarczej pojawi się brak prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt oddzielnego mieszkania stron. Warto pamiętać, że wspólne zamieszkiwanie małżonków nie oznacza, iż sąd nie orzeknie rozwodu.
W praktyce zanik powyższych więzi nie musi oznaczać, że małżonkowie skaczą sobie do gardeł (choć niewątpliwie i takie przypadki pojawiają się na sali sądowej), wystarczające jest, że nie dzielą już ze sobą w zasadzie żadnego aspektu życia i zwyczajnie nie chcą dłużej trwać w fikcyjnym związku.
Wystąpienie powyższych przesłanek, a w zasadzie ich trwałość i zupełność, jest wnikliwie badana przez sąd na rozprawie. W praktyce oznacza to konieczność wysłuchania stron postępowania, a niekiedy także i przeprowadzenia postępowania dowodowego (zwłaszcza, gdy jeden z małżonków żąda stwierdzenia jednostronnej winy za rozpad związku).
§1. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.
§2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Art. 57 KRO
Kiedy rozwód jest niemożliwy?
Rozwiązanie małżeństwa nie będzie oczywiście możliwe, gdy nie doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia – np. wtedy, gdy zanik więzi fizycznej, gospodarczej lub emocjonalnej będzie tylko czasowy, a przez to i odwracalny. W takim przypadku, sąd widząc szansę na uratowanie związku prawdopodobnie zdecyduje się orzec separację.
Trzeba jednak wiedzieć, tak jak była o tym mowa wcześniej, że trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego nie zawsze będzie dla sądu wystarczającym argumentem, aby oficjalnie zakończyć dany związek.
Jeśli rozwód naruszyłby dobro wspólnych małoletnich dzieci stron lub byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, sąd nie będzie mógł rozwiązać małżeństwa. Kiedy dojdzie do takich sytuacji? Przykładowo wtedy, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore, wymaga pomocy i rozwód dla niego stanowi rażącą krzywdę.
Niekiedy przeciwko udzieleniu rozwodu mogą przemawiać względy natury społeczno-wychowawczej, które nie pozwalają, by orzeczenie rozwodu sankcjonowało stan faktyczny powstały na tle złośliwego stosunku do współmałżonka albo na tle innych przejawów lekceważenia małżeństwa i rodziny (por. wyrok SN z 9.10.1998 r. sygn. akt III CKN 573/98).
Z kolei naruszenie dobra wspólnych małoletnich dzieci może pojawić się np. wtedy, gdy potomstwo wymaga szczególnej i trwałej opieki obojga rodziców (pojawiającej się chociażby na skutek choroby fizycznej lub psychicznej). W tych przypadkach uzyskanie rozwodu będzie trudniejsze i będzie wymagało nieco więcej wysiłku.
Czy sprawa rozwodowa jest skomplikowana?
Zdecydowana większość spraw rozwodowych toczy się w napiętej atmosferze. To oczywiście nie ułatwia zadania, a przecież uzyskanie wyroku rozwodowego wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu formalności (podobnie zresztą jak przy zawieraniu małżeństwa). Nic więc dziwnego, że zabiegani i skłóceni małżonkowie decydują się na wynajęcie profesjonalnego adwokata, który pozałatwia za nich wszelkie niezbędne sprawy przed sądem.
Warto więc pamiętać, że stres związany z rozwodem może być zmniejszony właśnie poprzez zatrudnienie doświadczonego prawnika, który pomoże przejść przez wszystkie zawiłości prawne i wesprze swoją wiedzą nie tylko na sali sądowej, ale także i poza nią.
Znaczenie doradztwa prawnego w sprawach rozwodowych
W kontekście rosnącej liczby rozwodów w Polsce, kluczową rolę zaczyna odgrywać wsparcie prawne. Zarówno dla osób, które nie miały wcześniej styczności z prawem, jak i dla tych bardziej zorientowanych, droga przez sąd może być skomplikowana i pełna niespodzianek. Wyspecjalizowany adwokat czy radca prawny może stać się tu nieocenionym wsparciem.
Prawnik nie tylko prowadzi sprawę przed sądem, ale także doradza w kluczowych kwestiach – jak na przykład podział majątku czy ustalenie praw do dzieci. Często bowiem zdarza się, że emocje biorą górę nad zdrowym rozsądkiem, prowadząc do błędnych decyzji. Prawnik, jako osoba z zewnątrz, patrzy na całą sytuację obiektywnie, co pozwala na uniknięcie wielu pułapek.
Zaletą korzystania z usług prawnika jest też to, że zna on najnowszą literaturę i orzecznictwo w zakresie prawa rodzinnego. Przepisy często ulegają zmianom, a sądy wydają nowe wyroki, które mogą mieć wpływ na interpretację danej kwestii prawnej. Bez wsparcia eksperta łatwo przegapić takie niuanse, które w praktyce mogą okazać się kluczowe dla całej sprawy.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
