Ustawowa wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami powstaje z chwilą zawarcia związku z mocy samego prawa. Taki stan rzeczy może być jednak modyfikowany poprzez zawarcie stosownej umowy (popularnie określanej mianem intercyzy). Rozdzielność majątkowa może pojawić się w danym małżeństwie w zasadzie w każdej chwili – czy ma ona jednak wpływ na sprawę rozwodową?
Rozdzielność majątkowa w małżeństwie
Majątek wspólny, który pojawia się w małżeństwie oznacza, że wszelkie środki w nim zgromadzone należą do obojga małżonków. Wraz z zakończeniem związku, wspólność majątkowa ustaje.
Strony w trakcie trwania swojego małżeństwa moją jednak zawrzeć umowę, która wprowadzi między nimi rozdzielność majątkową (a więc niejako samodzielnie doprowadzą do wcześniejszego ustania wspólności majątkowej pomiędzy nimi). Co ważne, taka umowa może być podpisana zarówno przed ślubem, jak i w dowolnym momencie trwania małżeństwa.
W razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później. Każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem.
§1. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
§2. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
Art. 47 KRO
Kiedy warto wybrać rozdzielność majątkową?
Decyzja o ustanowieniu rozdzielności majątkowej jest indywidualna i zależy od wielu czynników. Przede wszystkim warto rozważyć taką opcję w przypadkach, gdy małżonkowie mają znaczące różnice w posiadanych majątkach przed ślubem, prowadzą odrębną działalność gospodarczą czy też planują inwestycje na dużą skalę. Istotne jest również branie pod uwagę ewentualnych długów jednego z małżonków, które mogą wpłynąć na sytuację finansową drugiej strony.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej może również służyć jako zabezpieczenie majątkowe w przypadku ewentualnych nieporozumień czy konfliktów. Warto również konsultować się z radcą prawnym przed podjęciem tak ważnej decyzji, aby dokładnie zrozumieć wszystkie konsekwencje i korzyści związane z rozdzielnością majątkową.
Majątek osobisty i wspólny małżonków
Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej w danym związku występują już tylko dwa majątki – majątek osobisty męża oraz majątek osobisty żony.
Pojawienie się rozdzielności majątkowej powoduje, że małżonkowie nie potrzebują wzajemnie zgody na zaciągnięcie kredytu, nie są odpowiedzialni za długi współmałżonka, mają prawo żądać od siebie nawzajem zwrotu nakładów i wydatków poczynionych na majątek wspólny już po ustanowieniu rozdzielności.
W razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później.
Art. 51 KRO
Jakie konsekwencje ma rozdzielność majątkowa w przypadku rozwodu?
Wiele osób, które decyduje się na rozwiązanie małżeństwa zastanawia się, czy ustanowiona rozdzielność majątkowa będzie miała jakikolwiek wpływ na rozwód. Tak naprawdę, to czy w danym związku występuje ustawowa wspólność majątkowa, czy też rozdzielność nie ma żadnego wpływu na możliwość uzyskania wyroku rozwodowego.
Dla sądu najistotniejszą przesłanką jest bowiem trwałość i zupełność rozkładu pożycia małżeńskiego, a nie to jakie relacje majątkowe występują pomiędzy stronami toczącego się postępowania.
Jeśli w pozwie rozwodowym znalazł się wniosek o podział majątku pomiędzy małżonkami, to wówczas rozdzielność majątkowa ustanowiona w małżeństwie może mieć wpływ na wydłużenie całego postępowania.
Każdy z małżonków zarządza samodzielnie swoim majątkiem.
Art. 51.1 KRO
Dlaczego lepiej nie łączyć rozwodu z podziałem majątku?
Ze względów praktycznych łączenie rozwodu z podziałem majątku nie jest często praktykowane – zabiera bowiem sporą ilość czasu i wymaga naprawdę dużego nakładu pracy zarówno ze strony sądu, jak i stron oraz ich pełnomocników.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej w małżeństwie ma jednak wpływ na kwestię podziału majątku po rozwodzie. Data ustanowienia rozdzielności majątkowej ma kluczowe znaczenie dla dokonania podziału majątku wspólnego – w tej dacie ustalamy skład tegoż majątku.
Kiedy można ustanowić rozdzielność majątkową
Wiemy już, że rozdzielność majątkowa może być ustanawiana w każdej chwili trwania małżeństwa. Pojawia się jednak pytanie czy po złożeniu pozwu rozwodowego strony w dalszym ciągu mogą zawrzeć umowę majątkową, która zniesie istniejącą pomiędzy nimi wspólność majątkową?
Zgodnie z przepisami aż do momentu uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego małżeństwo, strony toczącego się postępowania pozostają w formalnym związku. Jeśli wcześniej takie osoby nie zawierały żadnej umowy majątkowej, to pomiędzy nimi istnieje oczywiście wspólność majątkowa. Czy złożenie pozwu rozwodowego niweczy możliwość uzyskania rozdzielności?
Uzyskanie rozdzielności majątkowej w wyroku rozwodowym jest niemożliwe – w tego rodzaju postępowaniach sąd nie ma bowiem do tego kompetencji. Tym samym w wyroku rozwodowym nie można orzec, że rozdzielność powstała z datą wsteczną.
Rozdzielność majątkowa w trakcie rozwodu
Możemy jednak założyć osobną sprawę w sądzie – o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami. Orzeczenie w tym przypadku może zostać wydane także w trakcie trwania postępowania o rozwód, a nawet po uprawomocnieniu się wyroku rozwiązującego małżeństwo (o ile powództwo zostało wytoczone przed tą datą).
Możliwe jest zatem uzyskanie rozdzielności w czasie, gdy sprawa o rozwód toczy się przed sądem (choć będzie wymagało uczestnictwa w całkowicie odrębnym postępowaniu – orzeczenie rozwodu i ustanowienie rozdzielności majątkowej nigdy nie będzie rozpatrywane w ramach jednej sprawy).
Pamiętajmy też, że w każdym wypadku orzekając o ustanowieniu rozdzielności majątkowej sąd obowiązany jest z urzędu oznaczyć dzień jej ustanowienia.
Dosyć istotną informacją jest także to, że przypadku rozwodzących się małżonków zaprowadzenie ustroju rozdzielności majątkowej daje podstawy do złożenia wniosku o podział majątku. W takim przypadku równolegle w toku mogą być dwie sprawy: rozwodowa i działowa. Możliwe jest zatem uzyskanie rozwodu, jak i podziału majątku mniej więcej w tym samym czasie.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
