Rozwód niesienie ze sobą wiele różnych skutków prawnych. Najistotniejszymi są oczywiście rozwiązanie małżeństwa, ustanie małżeńskiej wspólności majątkowej. Rozwód może skutkować także powrotem do poprzedniego nazwiska każdego z małżonków – nie następuje to jednak z mocy samego prawa.
Nazwisko małżonków
Zacznijmy od tego, że w świetle obowiązujących przepisów decydując się na zawarcie małżeństwa, mąż i żona mogą zadecydować o brzmieniu ich wspólnego nazwiska. Zgodnie z treścią art. 25 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, o nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Oświadczenie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.
§1. O nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.
§2. Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.
§3. W razie niezłożenia oświadczenia w sprawie nazwiska, każdy z małżonków zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.
Art. 25 KRO
Jak wygląda nazwisko po ślubie?
Pamiętajmy, że małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka.
Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów. W razie niezłożenia oświadczenia w sprawie nazwiska, każdy z małżonków zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko.
Małżeństwo może więc zasadniczo wpłynąć na kształt nazwiska albo obojga partnerów, albo też tylko jednego z nich. W praktyce to kobieta najczęściej przyjmuje nazwisko męża – od pewnego czasu obserwujemy jednak w tym zakresie zmienną tendencję. Coraz więcej małżeństw decyduje się bowiem na pozostanie przy swoim dotychczasowym nazwisku lub łączy je z nazwiskiem swojego współmałżonka.
Jak wygląda powrót do swojego poprzedniego nazwiska po rozwodzie?
Powrót do nazwiska sprzed zawarcia małżeństwa jest możliwa – świadczy o tym treść art. 59 KRO, zgodnie z którym w ciągu 3 miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.
Z powyższego wynika jasno, że powrót do swojego pierwotnego nazwiska przysługuje każdemu z małżonków, o ile oczywiście na skutek zawarcia związku jego nazwisko uległo zmianie. Nie ma przy tym znaczenia, czy nazwisko po ślubie zostało całkowicie zmienione (np. przez przejęcie nazwiska męża lub żony), czy też zmienione połowicznie (poprzez dodanie do swojego dotychczasowego nazwiska, nazwiska męża lub żony).
Przepisy nie rozgraniczają także kto może żądać powrotu do poprzedniego nazwiska – prawo to przysługuje tak samo mężczyźnie, jak i kobiecie.
W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.
Art. 59 KRO
Zmiana nazwiska po rozwodzie po upływie 3 miesięcy
Jak wynika wyraźnie z cytowanego wcześniej przepisu, termin na powrót do poprzedniego nazwiska jest bardzo konkretny i wynosi dokładnie 3 miesiące od chwili uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Po tym czasie, zmiana nazwiska na te, które było noszone przed ślubem, nie będzie już niestety możliwa.
Powrót do starego nazwiska jest możliwy tylko, gdy zainteresowany złoży stosowne oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Dopełnienie formalności w tym zakresie nie jest zatem możliwe przed sądem, w wyroku rozwodowym także nie znajdziemy żadnego rozstrzygnięcia odnoszącego się do możliwości zmiany nazwiska przez rozwiedzionego.
Zmiana nazwiska po rozwodzie dokumenty
Decyzja o powrocie do nazwiska noszonego przed ślubem jest dopiero pierwszym krokiem. Wiemy już, że wszelkie formalności należy załatwić osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Czy chodzi tu o konkretny urząd? Na szczęście nie, tak więc rozwiedziony może załatwić tę sprawę tak naprawdę w dowolnym USC na terenie całego kraju. Jeśli zainteresowany przebywa za granicą, zmiana nazwiska może odbyć się przed polskim konsulem w każdym konsulacie.
Ile kosztuje powrót do nazwiska sprzed zawarcia małżeństwa? Jeżeli sprawa będzie załatwiana w Urzędzie Stanu Cywilnego – 11 zł opłaty skarbowej, jeśli przed konsulem – 50 euro opłaty konsularnej (w tym przypadku płatność następuje w walucie, w której pobierane są opłaty. Walutę i dokładną kwotę podaje konsul).
Decydując się na zmianę nazwiska po rozwodzie, należy przygotować kilka niezbędnych dokumentów. Będziesz zatem potrzebował:
- dokumentu tożsamości (dowód osobisty lub paszport), który okażesz, by potwierdzić swoją tożsamość,
- dowodu opłaty skarbowej — możesz zapłacić w kasie urzędu albo zrobić przelew na odpowiednie konto urzędu,
- informacji o miejscu, w którym sporządzono twój akt małżeństwa, i dacie uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwodzie (te informacje przekaż urzędnikowi ustnie),
- odpisu prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie lub odpisu zupełny aktu małżeństwa z wpisem o rozwodzie (czyli wzmianką o rozwodzie) — jeśli składasz oświadczenie przed konsulem,
- kierownik USC lub konsul poinformuje cię, jeśli będą potrzebne inne dokumenty (na przykład gdy rozwód został orzeczony przez sąd za granicą).
Tak naprawdę sprawa jest załatwiana niejako od ręki – kierownik USC albo konsul przyjmie twoje oświadczenie, a następnie przygotuje protokół, który podpiszesz ty i urzędnik. Kierownik USC albo konsul prześle go później do kierownika USC, który sporządził twój akt małżeństwa, żeby dołączył on wpis o nazwisku (czyli wzmiankę dodatkową). Kiedy ta informacja (wzmianka) zostanie naniesiona, odpis skrócony tego aktu będzie zawierał aktualne nazwisko.
Od momentu wpisu w akcie małżeństwa możesz już używać poprzedniego nazwiska (tego, które było przez ciebie noszone przed ślubem).
Prawo do nazwiska małżeńskiego
Zmiana nazwiska po rozwodzie nie jest oczywiście obowiązkowa – każdy z małżonków może bowiem pozostać przy nazwisku, które otrzymał na skutek zawarcia związku. Nie ma przy tym znaczenia, że były małżonek nie zgadza się na taki stan rzeczy. Potwierdził to także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lutego 1978 r. (sygn. akt IV CZ 11/78) – były mąż nie może domagać się odebrania swojej byłej żonie prawa do nazwiska nabytego przez małżeństwo, jako że kodeks rodzinny i opiekuńczy takiej możliwości nie przewiduje.
Decyzja o pozostaniu przy małżeńskim nazwisku lub powrót do poprzedniego nazwiska przysługuje zatem wyłącznie zainteresowanej osobie – po upływie 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, powrót do nazwiska noszonego przed ślubem nie będzie już jednak możliwy w trybie wskazanym przez KRO.
W takim przypadku późniejsza zmiana nazwiska będzie możliwa tylko na drodze administracyjnej po podaniu ważnego powodu. Wniosek z odpisem aktu urodzenia, małżeństwa i dowodem osobistym składa się wówczas także w USC (koszt zmiany nazwiska w tym trybie wynosi 37 zł.).
Psychologiczne aspekty powrotu do poprzedniego nazwiska
Powrót do poprzedniego nazwiska po rozwodzie często jest nie tylko decyzją formalno-prawną, ale również ważnym krokiem emocjonalnym. Dla wielu osób noszenie nazwiska małżeńskiego po zakończeniu związku może przypominać o trudnych chwilach czy wspomnieniach, które chcieliby pozostawić za sobą.
Zmiana nazwiska może być symbolicznym zamknięciem pewnego rozdziału w życiu i powrotem do swojej poprzedniej, indywidualnej tożsamości. Dla innych, nazwisko nabyte w trakcie trwania małżeństwa może stać się integralną częścią ich tożsamości, niezależnie od zakończonego związku.
W obu przypadkach to indywidualna decyzja każdej osoby, często podejmowana po długim namyśle i konsultacjach z bliskimi czy specjalistami. Warto więc podchodzić do niej z pełnym zrozumieniem dla siebie samego i swoich uczuć.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
