Rozwiązanie małżeństwa, w którym pojawiają się wspólne małoletnie dzieci powoduje zmianę zakresu władzy rodzicielskiej oraz wykonywania kontaktów z potomstwem. Wyrok rozwodowy musi bezwzględnie odnieść się do nowej sytuacji dziecka. Plan wychowawczy może być jednak bardzo pomocny przy rozwiązywaniu tego problemu.
Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem po rozwodzie
Ustalenie zakresu władzy rodzicielskiej oraz sposobu sprawowania kontaktów nad dzieckiem po rozwiązaniu małżeństwa jest obowiązkowe. Zgodnie bowiem z treścią art. 58 §1 – 1b Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
W braku porozumienia rozwodników co do zakresu opieki nad wspólnym dzieckiem, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Pamiętajmy przy tym, że na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
Realizacja kontaktów z dzieckiem – ważna sfera po rozwodzie
Jednym z kluczowych obszarów, na który warto zwrócić uwagę w procesie rozwodowym, jest realizacja kontaktów z dzieckiem. W sytuacji, gdy małżonkowie decydują się na rozstanie, istotne jest zapewnienie kontynuacji relacji rodzic-dziecko w sposób korzystny dla małoletniego. Kontakt z oboma rodzicami jest niezmiernie ważny dla prawidłowego rozwoju i samopoczucia dziecka.
Sąd, w oparciu o dobro dziecka, orzeka o zakresie i harmonogramie kontaktów z rodzicem, u którego dziecko nie będzie zamieszkiwać na co dzień. W przypadku braku porozumienia między rodzicami, sąd podejmuje decyzję mając na uwadze najważniejsze potrzeby dziecka. Często stawia się na kontakty regularne, które zapewniają stałą relację z oboma rodzicami, np. co drugi weekend, wakacje czy okresy świąteczne.
Ważnym aspektem jest elastyczność i gotowość dostosowania harmonogramu do zmieniających się potrzeb i sytuacji rodziny. W miarę jak dziecko rośnie i rozwija się, kontakty mogą ulegać pewnym zmianom, dlatego istotne jest zachowanie otwartej komunikacji między rodzicami. Ponadto, realizacja kontaktów powinna uwzględniać także sytuacje wyjątkowe, takie jak uroczystości rodzinne czy ważne momenty w życiu dziecka.
Przede wszystkim, priorytetem jest zapewnienie dziecku stabilności emocjonalnej i poczucia bezpieczeństwa w nowej sytuacji. Kontinuum relacji z oboma rodzicami, pomimo rozstania, stanowi wartość nieocenioną dla harmonijnego rozwoju dziecka. Dlatego też, niezależnie od trudności, stawianie dobra dziecka na pierwszym miejscu jest nadrzędnym celem procesu ustalania kontaktów po rozwodzie.
Rodzicielski plan wychowawczy
Porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie jest określane mianem rodzicielskiego planu wychowawczego. Ustalenia w nim zawarte mogą dotyczyć zarówno kwestii opieki nad potomstwem w czasie trwania sprawy rozwodowej, jak i stanu po wydaniu wyroku rozwiązującego dane małżeństwo.
Plan wychowawczy jest sporym udogodnieniem dla każdego sądu, przyspiesza bowiem znacznie wydanie rozstrzygnięcia w sprawie rozwodowej. Jednocześnie pokazuje, że rozwodnicy są w stanie porozumieć się ze sobą w tak ważnej kwestii, jaką jest dalsze wspólne wychowywanie dziecka.
Rodzicielski plan wychowawczy może być sporządzony jeszcze przed wytoczeniem powództwa o rozwód – wówczas należy dołączyć go do pozwu o rozwiązanie małżeństwa. Może być także złożony w toku postępowania, a niekiedy także już po wydaniu wyroku rozwodowego. Ten ostatni przypadek zachodzi wtedy, gdy sąd w orzeczeniu kończącym sprawę zobowiązuje rodziców do ustalenia porozumienia w zakresie sprawowania opieki nad wspólnymi małoletnimi dziećmi.
Plan wychowawczy może być sporządzony na piśmie, nie jest przy tym konieczne zachowanie formy aktu notarialnego. Powinien on w swej treści odnosić się przede wszystkim do:
- miejsca zamieszkania dziecka,
- harmonogramu kontaktów jednego rodzica z dzieckiem (jeśli zachodzi ku temu taka potrzeba),
- uregulowania sposobu podejmowania decyzji w zakresie zdrowia dziecka oraz jego ważnych spraw życiowych (jak np. edukacji).
Wzór rodzicielskiego planu wychowawczego
Przepisy nie regulują dokładnej treści planu wychowawczego, w związku z czym nie istnieje żaden formularz, który byłby właściwy. Poniżej prezentujemy wzór, który może być przydatny dla wszystkich osób zobowiązanych do stworzenia prawidłowego rodzicielskiego planu wychowawczego. Oczywiście zapisy, które się w nim znajdują mogą być modyfikowane odpowiednio do potrzeb i sytuacji życiowej konkretnych rodziców.
RODZICIELSKI PLAN WYCHOWAWCZY
Matka: ……………………………
Ojciec: ……………………………
łącznie zwani dalej Stronami lub Rodzicami
Dziecko : …………………………, data urodzenia: ………………………………….
I. Miejsce zamieszkania Dziecka:
1. Strony ustalają, że każdorazowym miejsce zamieszkania Dziecka będzie miejsce zamieszkania Matki.
II. Kontakty Dziecka z drugim rodzicem/harmonogram opieki nad Dzieckiem:
1 . Ojciec będzie kontaktował się z Dzieckiem poza miejscem zamieszkania i bez udziału Matki w każdy wtorek i czwartek od godziny 15:00 do godziny 19:00 oraz w co drugi weekend, począwszy od godziny 17:00 w piątek do godziny 17:00 w niedzielę.
2. Ojciec w dniu kontaktu będzie zabierał Dziecko z jego miejsca zamieszkania i odwoził je z powrotem po zakończeniu kontaktów.
3. Strony zobowiązują się do podtrzymywania i nieutrudniania kontaktów Dziecka z członkami rodziny drugiego Rodzica.
4. Każdy z Rodziców zobowiązuje się do natychmiastowego informowania drugiego Rodzica o każdym wypadku lub nagłym zdarzeniu dotyczącym Dziecka, do którego dojdzie podczas sprawowania przez niego bezpośredniej pieczy nad Dzieckiem.
5. Strony zobowiązują się w sytuacjach losowych dostosowywać grafik opieki nad Dzieckiem do potrzeb zgłaszanych mu przez drugiego Rodzica.
6. Każdy z rodziców będzie miał prawo do spędzenia z Dzieckiem połowy wakacji. Strony zobowiązują się ustalać szczegółowe terminy sprawowania opieki nad Dzieckiem w tym okresie, z uwzględnieniem swoich zobowiązań zawodowych, najpóźniej do końca miesiąca maja. W przypadku braku porozumienia Strony uznają, że Ojciec będzie sprawował wyłączną opiekę nad Dzieckiem w okresie wakacji od dnia 1 lipca do dnia 15 lipca oraz od dnia 16 sierpnia do dnia 30 sierpnia.
7. Ojciec będzie miał prawo do spędzania z Dzieckiem pierwszego lub drugiego tygodnia ferii zimowych od godz. 9.00 pierwszego dnia ustalonego tygodnia ferii do godz. 19.00 ostatniego dnia ustalonego tygodnia ferii.
8. W przypadku zamiaru zabrania przez jednego z Rodziców Dziecka poza miejscowość, w której Dziecko zamieszkuje, każdorazowo wymagane jest poinformowanie drugiego Rodzica na co najmniej 3 dni przed wyjazdem o terminie wyjazdu oraz powrotu, a także wskazanie dokładnego adresu, w którym Dziecko będzie przebywać. Dokumenty uprawniające do przekroczenia granic Polski przez Dziecko tj. paszport/dowód osobisty będą stale zdeponowane w miejscu zamieszkania Dziecka, a wydanie takiego dokumentu drugiemu Rodzicowi wyjeżdżającemu za granicę z Dzieckiem, nastąpi nie dalej niż na 2 tygodnie przed planowanym i zapowiedzianym wyjazdem zagranicznym.
9. Każdorazowy wyjazd za granicę Dziecka wymaga pisemnej zgody obojga rodziców.
W przypadku tak uzgodnionych wyjazdów zagranicznych, Rodzic wyjeżdżający zapewni Dziecku ubezpieczenie zdrowotne i będzie podejmował wszystkie bieżące decyzje dotyczące Dziecka, także te w sprawach związanych z bezpośrednim zagrożeniem jego życia lub zdrowia.
10. Rodzice będą spędzać z Dzieckiem Święta Bożego Narodzenia oraz Święta Wielkiej Nocy naprzemiennie w kolejnych latach, z zachowaniem porównywalnej ilości dni wolnych od pracy spędzonych z Dzieckiem przez każdego z Rodziców.
III. Opieka zdrowotna
1. Wszystkie istotne decyzje przekraczające codzienną opiekę nad Dzieckiem, w szczególności leczenie specjalistyczne, Rodzice będą podejmować wspólnie w formie pisemnej.
2. Za okresowe badania i kontakt z lekarzem pierwszego kontaktu odpowiadać będą wspólnie Rodzice.
3. Bieżące decyzje w sprawach Dziecka będą podejmowane przez Rodzica sprawującego w danym czasie pieczę nad Dzieckiem, w tym również decyzje wynikające z nagłych zdarzeń mających wpływ na życie, zdrowie i bezpieczeństwo Dziecka. Postanowienie pkt II ust. 4 stosuje się odpowiednio.
4. W przypadku choroby Dziecko pozostaje w miejscu zamieszkania, chyba że zajdzie potrzeba opieki szpitalnej lub choroba występuje w terminie przebywania dziecka z Ojcem. W trakcie choroby i pobytu w szpitalu, Ojcu przysługuje prawo odwiedzin Dziecka w szpitalu, o ile nie istnieją przeciwskazania lekarskie.
5. Dokumentacja medyczna dotycząca Dziecka będzie stale zdeponowana w miejscu jego zamieszkania, a wydanie jej Ojcu następować będzie bezzwłocznie, w każdym uzasadnionym przypadku. Ojciec będzie zobowiązany do zwrotu Matce dokumentacji medycznej Dziecka w ciągu 3 dni po ustaniu potrzeby jej posiadania przez Ojca.
IV. Decyzje w sprawach Dziecka
1. Bieżące decyzje w sprawach Dziecka będą podejmowane przez Rodzica sprawującego w danym czasie pieczę nad Dzieckiem.
2. Wszelkie decyzje dotyczące spraw związanych z edukacją Dziecka, w tym wybór
i zmiana placówek oświatowych do których uczęszczać będzie Dziecko oraz udział Dziecka w zajęciach dodatkowych będą podejmować wspólnie Rodzice.
V. Dostęp do ważnych informacji dotyczących Dziecka
1. Rodzice w równym stopniu mają dostęp do dokumentacji dotyczącej edukacji, opieki medycznej, sytuacji prawnej i innych ważnych aspektów życia Dziecka.
2. Rodzice zobowiązani są do niezwłocznego informowania się nawzajem o każdej zmianie dotyczącej edukacji, opieki medycznej, sytuacji prawnej i innych ważnych aspektów życia Dziecka.
VI. Zmiana miejsca pobytu Dziecka
1. Rodzice są zobowiązani informować się nawzajem o każdorazowej zmianie miejsca pobytu Dziecka dłuższego niż okres powyżej tygodnia, innej niż niedyspozycja zdrowotna Dziecka.
2. Rodzic zmieniający miejsce zamieszkania powodujące zmianę ustaleń dotyczących opieki i kontaktów z Dzieckiem zobowiązany jest powiadomić o tym fakcie drugiego Rodzica.
VII. Ogólne zasady wychowywania Dziecka
1. Rodzice zobowiązują się do wychowywania Dziecka w wierze katolickiej, przygotowania Dziecka do przyjęcia sakramentów takich jak: pierwsza komunia święta, bierzmowanie oraz umożliwienie uczestnictwa Dziecka w Mszy Świętej w niedziele i ważne Święta Kościelne.
2. Rodzice zobowiązują się chronić więzy uczuciowe Dziecka z najbliższymi członkami rodziny zarówno Matki jak i Ojca.
VII. Partycypowanie w kosztach utrzymania Dziecka
1. Koszty podstawowego leczenia i opieki medycznej Dziecka ponosić będą oboje Rodzice.
2. Inne koszty związane z dodatkową edukacją Dziecka ponosić będą oboje Rodzice.
Podstawa prawna:
Art. 58 KRO
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].
