Jak przygotować się do mediacji rozwodowych: Praktyczne porady

Założenie sprawy rozwodowej ma oczywiście na celu uzyskanie wyroku rozwiązującego dane małżeństwo. Czasami zdarza się jednak, że stosunki pomiędzy stronami postępowania mogą być naprawione, co w ostateczności pozwoli na uratowanie związku. Sposobem na osiągnięcie takiego rezultatu będzie chociażby mediacja.

[spis-tresci]

Czy sąd zawsze musi orzec rozwód?

Tak naprawdę złożenie pozwu rozwodowego nie przesądza o tym, że w danej sprawie zapadnie wyrok rozwiązujący małżeństwo. Droga do uzyskania rozwodu może być długa, szczególnie jeśli w sprawie pojawią się tzw. negatywne przesłanki rozwodowe lub gdy trwałość i zupełność rozkładu pożycia będzie dla sądu wątpliwa.

W zależności od dokładnych okoliczności sąd może oddalić powództwo lub skierować strony do mediacji. Wiele w tej kwestii zależy jednak od dobrej woli stron toczącego się postępowania.

Mediacja w sprawie rozwodowej

Zgodnie z treścią art. 436 Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, sąd może skierować strony do mediacji. Skierowanie to jest możliwe także wtedy, gdy postępowanie zostało zawieszone. Przepisy o mediacji stosuje się odpowiednio, z tym że przedmiotem mediacji może być także pojednanie małżonków.

Jeżeli strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd kieruje je do stałego mediatora posiadającego wiedzę teoretyczną, w szczególności posiadającego wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych.

Z powyższego wynika jasno, że mediacja w sprawie rozwodowej może mieć miejsce, gdy istnieją szanse na utrzymanie małżeństwa. Skierowanie stron do mediatora nie jest jednak w takim przypadku obowiązkowe – to sąd każdorazowo decyduje o tym, czy mediacja będzie w stanie pomóc konkretnym ludziom.

Jeśli spory pomiędzy małżonkami są duże i zadawnione, sąd raczej nie skorzysta z tego rozwiązania. Analogicznie, jeśli problemy małżeńskie są błahe i istnieje szansa na uratowanie związku, sąd albo oddali pozew o rozwód, albo właśnie skieruje strony do mediacji.

§1. Jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, sąd może skierować strony do mediacji. Skierowanie to jest możliwe także wtedy, gdy postępowanie zostało zawieszone.

§2. Przepisy o mediacji stosuje się odpowiednio, z tym że przedmiotem mediacji może być także pojednanie małżonków.

§3. (uchylony)

§4. Jeżeli strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd kieruje je do stałego mediatora posiadającego wiedzę teoretyczną, w szczególności posiadającego wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych.

Art. 436 KPC

Czym jest mediacja rozwodowa?

Mediacją określamy sposób ugodowego rozwiązania sporu pomiędzy zwaśnionymi stronami. Jej podstawowymi zasadami są poufność oraz dobrowolność. Tym samym oznacza to, że żadna ze stron toczącego się postępowania nie może zostać zmuszona do uczestnictwa w mediacji – sąd może, co prawda skierować małżonków do mediatora, jednak żaden z nich nie musi się na to zgadzać.

Mediacja może być też w dowolnej chwili przerwana przez każdą ze stron.

Mediacje stosujemy nie tylko w konfliktach separacyjnych i rozwodowych, ale także po rozwodzie, czy separacji w kwestiach dotyczących:

  • ustalenia zasad opieki nad dziećmi,
  • ustalenia szczegółowych zasad kontaktów dzieci z rodzicem, z którym nie mieszkają pod wspólnym dachem,
  • ustalenia zasad kontaktów pomiędzy dziećmi i innymi członkami rodziny (na przykład z dziadkami),
  • uregulowania spraw alimentacyjnych oraz innych spraw finansowych lub majątkowych.

Podstawowym celem mediacji jest oczywiście pogodzenie stron konfliktu poprzez wypracowanie wzajemnych ustępstw i kompromisu.

§1. Mediacja jest dobrowolna.

§2. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o którym mowa w art. 1836 § 1.

§3. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.

§4. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.

Art. 183.1 KP

Korzyści z mediacji rozwodowej

Mediacja rozwodowa stanowi alternatywę dla tradycyjnego postępowania sądowego i niesie za sobą wiele korzyści. Po pierwsze, jest szybsza niż standardowy proces sądowy. Jeśli strony są w stanie dojść do porozumienia w trakcie mediacji, mogą uniknąć wielu rozpraw i niepotrzebnych kosztów związanych z postępowaniem sądowym.

Po drugie, mediacja daje stronom większą kontrolę nad rozwiązaniem sporu. W sądzie to sędzia decyduje o końcowym werdykcie, podczas gdy w mediacji to strony – pod nadzorem mediatora – pracują nad wypracowaniem kompromisu. Owe porozumienie jest często bardziej satysfakcjonujące dla obu stron niż orzeczenie narzucone przez sąd.

Po trzecie, mediacja sprzyja lepszym relacjom po rozwodzie. W trakcie mediacji strony uczą się komunikować w sposób bardziej efektywny, co jest szczególnie ważne, jeśli mają wspólne dzieci. Dzięki mediacji można uniknąć wielu nieporozumień i konfliktów w przyszłości.

Warto więc zastanowić się nad wyborem mediacji jako drogi do rozwiązania sporu rozwodowego. Pomimo że może to wydawać się trudne w obliczu istniejących konfliktów, korzyści płynące z mediacji są często nie do przecenienia. Wiele par, które zdecydowały się na ten sposób rozwiązania sporu, potwierdza jego skuteczność i zadowolenie z podjętej decyzji.

Na czym polega rola mediatora?

Każda mediacja jest prowadzona przez specjalnie wyszkoloną osobę – mediatora. Jest on bezstronny, nie opowiada się za żadną ze stron konfliktu i jednakowo pomaga obydwu stronom w poznaniu i wyrażeniu stanowiska odnośnie danej kwestii.

Postępowanie mediacyjne nie jest jawne. Mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym są obowiązane zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku z prowadzeniem mediacji. Pamiętajmy jednak, że strony mogą zwolnić mediatora i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym z tego obowiązku.

Mediator ma prawo do zapoznania się z aktami sprawy, chyba że strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyrazi zgody na zapoznanie się mediatora z aktami.

Mediator nie może być świadkiem w sprawie faktów, o których dowiedział się od stron podczas mediacji (chyba, że strony uzgodnią, że zwalniają go z poufności). Propozycje, które małżonkowie składają podczas mediacji, nie mogą być wykorzystywane jako dowody, kiedy sprawa będzie rozpatrywana w sądzie.

§1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.

§2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.

§3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach mediatorów oraz ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.

§3.1. Ilekroć w dalszych przepisach niniejszego kodeksu jest mowa o mediatorze, należy przez to rozumieć także stałego mediatora, chyba że przepisy niniejszego kodeksu stanowią inaczej.

§4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd – również sąd.

Art. 183.2 KPC

Jak długo może trwać mediacja rozwodowa?

Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do 3 miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy.

Czasu trwania mediacji nie wlicza się do czasu trwania postępowania sądowego.

§1. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza się do czasu trwania postępowania sądowego.

§2. Przewodniczący wyznacza rozprawę po upływie terminu, o którym mowa w § 1, a przed jego upływem, jeżeli choć jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediację.

Art. 183.10 KPC

Jak w praktyce wyglądają mediacje rozwodowe?

Każda mediacja jest zindywidualizowana, a więc dostosowana do potrzeb danej sprawy. Po wyrażeniu przez strony zgody na mediację i wyborze mediatora (najczęściej z listy mediatorów sądowych prowadzonej przez sąd), ustala się konkretny termin i miejsce wizyty spotkania mediacyjnego.

Czynności podejmowane przez mediatora zwykle wyglądają tak, że rozmawia on na osobności najpierw z jedną stroną, następnie z drugą, a po zidentyfikowaniu problemu – z dwiema stronami naraz.

Mediację można porównać do negocjacji, w których rozjemcą staje się mediator. Każda ze stron ma zapewnione prawo głosu i kulturalnego wyrażania własnych opinii i oczekiwań od przeciwnika – rozmowa odbywa się naprzemiennie. Mediator dba oczywiście, aby podczas dyskusji nie doszło do nadużyć, czy to słownych, czy też fizycznych. Jeśli uda się wspólnie wypracować kompromis, a strony zawrą porozumienie, mediacja po prostu się kończy.

Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik mediacji. Protokół podpisuje mediator. Doręcza on stronom odpis protokołu.

Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego. Strony podpisują ugodę. Ugodą, czyli porozumieniem małżonków strony mogą uregulować wszystkie kwestie przedstawione do mediacji w postanowieniu sądu, bądź tylko niektóre z nich – te, które chcą uregulować. Pozostałe, stanowiące element wyroku, zostaną wówczas rozstrzygnięte w drodze decyzji sądu.

W przypadku gdy strona, po zawarciu ugody, w ramach mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację, wystąpi do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie ugody mediator składa protokół w sądzie, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej. W razie skierowania przez sąd sprawy do mediacji mediator składa protokół w sądzie rozpoznającym sprawę.

§1. Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik mediacji. Protokół podpisuje mediator.

§2.Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę zamieszcza się w protokole albo załącza się do niego. Strony podpisują ugodę. Niemożność podpisania ugody mediator stwierdza w protokole.

§2.1. Przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie, o czym mediator informuje strony.

§3. Mediator doręcza stronom odpis protokołu.

Art. 183.12 KPC
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej doświadczonego adwokata rozwodowego to zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Krakowie - adw. Michał Słomka - tel. 784 425 405 lub [email protected], adw. Edyta Kwiecień - tel. 789 235 660 lub [email protected].